Share on facebook
Share on twitter
Share on email
Share on whatsapp

Yaşam Kaynağı: Türkiye’de Su Kaynakları Yönetimi ve Kullanımı Ne Durumda?

İzel Kocaman

Dünya üzerindeki su kaynaklarına bakıldığı zaman evsel, tarımsal ve sanayi amacı ile güvenli olarak kullanılabilecek su kaynakları; dünyadaki toplam su kaynaklarının ancak %2,5 gibi küçük bir kısmını oluşturuyor. Su kaynaklarının dünya üzerinde dengeli dağılmadığı göz önünde bulundurulduğunda, su ve su kullanımının ülkelerin politikaları üzerindeki etkileri kaçınılmaz olmakta.

Ülkemiz su kaynakları açısından; kişi başına düşen 1500 metreküp kullanılabilir su miktarı ile su kısıtı bulunan ülkeler kategorisinde yer alıyoruz. Bu nedenle mevcut su kaynaklarının korunması, alternatif su kaynaklarının geliştirilmesi, ekolojik çevre ile uyumlu teknolojilerin kullanılması ve yaygınlaştırılması, sürdürülebilir su politikalarının oluşturulması ve dolayısıyla sürdürülebilir kalkınmanın gerçekleşmesi fazlasıyla önem arz ediyor.

Su, yeryüzünde 1 milyar 338 milyon kilometreküp hacimle en çok okyanuslar ve denizlerde, insanların sağlıklı ve ekonomik bir biçimde kullanamayacağı tuzlu su olarak bulunuyor. Bu miktar, yeryüzünde hesaplanan toplam su miktarının %96,5’ine tekabül ediyor. Sırasıyla 24 milyon km3 ile buzullar, 12 milyon 870 bin kilometreküp ile tuzlu yeraltı suyu diğer başlıca su kaynaklarından.

Ülkemizde ise mevcut 112 milyar metreküp kullanılabilir su kaynağı bulunuyor. Kalkınma Bakanlığı’nın raporuna göre, bu kaynaktan yararlanma oranı ise %39. Bu miktarın %73’ü (32 milyar metreküp) sulamada, %16’sı (7 milyar metreküp) içme ve kullanmada, %11’i (5 milyar metreküp) sanayide kullanılıyor. Dünya geneline baktığımız zaman ise su kaynaklarının %70’i sulamada, %22’si sanayide, %8’i kentsel tüketim için kullanılıyor. Avrupa’da ise su kaynaklarının %33’ü sulamada, %51’i sanayide ve %16’sı kentsel tüketim için kullanılıyor. Avrupa ile karşılaştırdığımızda Türkiye’de su kaynaklarından yararlanmada sanayinin payının oldukça düşük olduğu göze çarpıyor.

Su kaynaklarının nasıl kullanıldığının yanı sıra nüfusun temiz suya ne ölçüde erişiminin olduğu da su politikalarının kapsamına giriyor. Nitekim su doğrudan hastalık nedeni olabileceği gibi, hastalıklar için zemin hazırlayabilir ya da bazı hastalıkların oluşmasını kolaylaştırabilir. Bu nedenle insan sağlığının korunmasında sağlıklı ve güvenli suya erişim büyük bir öneme sahip. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması verilerine göre Türkiye’de hanelerin %92’si (Kent-kır sırasıyla %94-%88) iyileştirilmiş su kaynağına (Şebeke suyu, kuyu suyu, şebekeyle pınar suyu ve şişe suyu) erişebiliyor. TÜİK verilerine göre 2002 yılında %75 olan yeterli ve kaliteli suya ulaşan nüfus oranı, 2020 yılında %98,8 oldu. Avrupa Çevre ve Sağlık Bilgi Sistemi (ENHIS) tarafından 2009 yılında yapılan değerlendirmede, Türkiye’nin 1990-2006 yılları arasında iyileştirilmiş suya ulaşma konusunda %55 artış sağlayarak önemli ilerleme gösterdiği kaydedildi.

Bunların yanında, dünyadaki tüm hastalıkların neredeyse yarısı sularla ilişkili. Sularla bulaşan enfeksiyöz ishaller, ölüm nedenleri içinde 2. sırada yer alıyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 0-14 yaş arasındaki çocuk ölümlerinin %18’inin (2,2 milyon çocuk) su ve sanitasyonla ilişkili olduğu, yani önlenebilir olduğu tahmin ediliyor. Ulusal Hastalık Yükü Çalışması’na göre ise Türkiye’de 0-14 yaş grubunda ölüm nedenleri sıralamasında ishalli hastalıklar %8,4 ile 4. sırada yer alıyor. İshalli hastalıkların 0-14 yaş grubunda ölüm nedenleri arasındaki payı kentsel alanda %6,2, kırsal alanda %9,8 olarak kendini gösteriyor.

Kaynak:

Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı, Su Kaynakları Yönetimi ve Güvenliği, 2018

https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/04/SuKaynaklariYonetimi_ve_GuvenligiOzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf

Ayrıcalıklı Abonelik

Türkiye Raporu’na Abone olarak her ay Türkiye çapında 1500 kişi ile yapılan anket çalışmalarının sonuçlarına ulaşabilirsiniz. Tüm sonuçlar parti, yaş, çalışma ve eğitim kırılımlarıyla beraber raporda yer alır. Aşağıdaki farklı paketleri inceleyerek seçtiğinizi satın alın.

İlgili Gönderiler

ABONELİK PAKETLERİMİZİ İNCELEDİNİZ Mİ?

Size uygun paketi seçin, detaylı anket raporları düzenli olarak e-postanıza gelsin.

İNCELE

Önerilenler

Türkiye Raporu mobil uygulamasına abone ol, her ay Türkiye çapında 2000 kişiyle yapılan anket çalışmalarının detaylı sonuçları ayda iki kez cebine gelsin.

Tekrar hoşgeldiniz!

Hesabınıza aşağıdan giriş yapın

Yeni hesap oluştur!

Kayıt için aşağıdaki formu doldurun

Şifrenizi kurtarın

Şifrenizi sıfırlamak için aşağıda kullanıcı adınızı ya da email adresinizi girin.