Türkiye’nin Yolsuzluk Algısı Endeksi’ndeki Konumu

Yusuf Emre Kaya

Çok uzun yıllardır Türkiye’nin gündeminden düşmeyen yolsuzluk konusu, bilinenin aksine yalnızca kamu malına el uzatılmasından ibaret değil. Aynı zamanda, karar alma süreçlerini kimlerin etkilediği, güçler ayrılığı ilkesinin uygulanıp uygulanmadığı ve devletin ne derece şeffaf olduğu gibi konuları da içermektedir. Nitekim, ‘Yolsuzluklar’ konusu 2001 yılında kurulan AK Parti’nin en büyük vaatlerinden biri olan ‘3Y ile Mücadele’nin de içeriğini oluşturmuştu. 

1995 yılından bu yana Yolsuzluk Algı Endeksi çalışmalarını sürdüren Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International) ise geçtiğimiz günlerde 2022 yılı verilerini yayınladı. Siyasi atamalardaki şeffaflık, siyasetin finansmanı, kamu kaynaklarının adil ve şeffaf dağıtılması gibi birçok önemli konunun etkilediği endekste ilk sıraları Danimarka, Finlandiya ve Yeni Zelanda oluşturuyor. Türkiye ise Yolsuzluk Algısı Endeksi’nde 180 ülke arasında 101. sırada yer aldı. 

Endekste 1995 yılından bu yana 0 ile 100 puan arasında yapılan değerlendirmelerde Türkiye, 1995 yılında 41 puan ile yerini aldı. 2000 yılına gelindiğinde ise 38 puana düşen Türkiye, 2013 yılında kendi rekorunu kırarak 50 puan ile 53. sırada yer aldı. 2013 yılından itibaren Türkiye’de yolsuzluk algısının artması, gerilemesinde etkili oldu. 2014 yılında 45 puan alarak 64. sıraya gerileyen Türkiye, 2019 yılında önce 91. sıraya, 2021 yılında ise 96. sıraya kadar geriledi. 

2022 yılı Yolsuzluk Algı Endeksi’nin dünya ortalaması 43 puan iken ülkelerin üçte ikisi 50 puanı geçemedi. Endeksin son 10 yılı incelendiğinde ise 25 ülkede yolsuzluk algısının azaldığı, 31 ülkede ise bu algının arttığı gözlemlenmiştir. Bu yıl dikkat çeken ülkeleri ise 2018’e göre 6 puan yükselerek 45. sıradan 31. sıraya yükselen Güney Kore ve 2018’e göre 7 puan gerileyerek 11. sıradan 18. sıraya gerileyen Birleşik Krallık oluşturuyor. Endeksin son sıralarında ise iç savaş ve darbelerin yaşandığı, siyasi özgürlüğün bulunmadığı Yemen, Venezuela, Güney Sudan, Suriye ve Somali gibi ülkeler bulunuyor.

Kaynaklar:

Transparency International, Publications: Corruption Percepiton Index Reports (1995, 2000, 2013, 2014, 2019, 2021, 2022)

https://www.transparency.org/en/

Transparency International, CPI 2022: Highlights And Insights

https://www.transparency.org/en/news/cpi-2022-highlights-insights-corruption-conflict