İnsanlar Neden Ölüyor?

İzel Kocaman

“Dünyadaki varlıkların varoluşlarının hakikati, onların sonlu olmasıdır. Bütün sonlular ise gelip geçicidir ve yok olmanın nüvesine sahiptir.” der Alman filozof George Hegel. Ölüm yaşam kadar gerçek. Bütün canlılar için yadsınamaz bir gerçek var ki o da dünya üzerindeki her canlının yaşamının bir gün son bulacağı.  

TÜİK en son 2019 yılında Türkiye’deki ölüm nedenleri ile ilgili verileri yayımladı. Konuya ilişkin yapılan açıklamada, “Bülten, idari kayıtlardan üretilmekte olan istatistiklere ilişkin çalışmaların henüz tamamlanamamış olması sebebiyle ileri bir tarihe ertelenmiştir.” ifadelerine yer verildi. Bu durumun koronavirüs ölümleri ile ilgili olup olmadığı hâlâ büyük bir soru işareti. En son yayımlanan TÜİK verilerine göre ülkemizdeki ölümlerin %36,8’ini dolaşım sistemi hastalıkları oluşturuyor. Dolaşım sistemi hastalıklarının çeşitlerini incelediğimizde iskemik kalp hastalığı, serebro-vasküler hastalık, hipertansif hastalıklar ve diğer kalp hastalıkları karşımıza çıkıyor. Bu hastalığı takiben %18,4 iyi huylu ve kötü huylu tümörler (malign ve benign neoplazmlar), %12,9 solunum sistemi hastalıkları, %4,6 sinir sistemi ve duyu organları hastalıkları, %4,4 endokrin (iç salgı bezi), beslenme ve metabolizmayla alakalı hastalıklar, %3,7 dışsal yaralanma nedenleri ve zehirlenmeler, %13,4 diğer sebepler ve %5,9 bilinmeyen sebepler oluşturuyor. 

Bireylerin ölüm nedenleri ile ülkelerin gelir düzeyleri arasında bağlantılı kurmak mümkün. Bu yüzden Dünya Sağlık Örgütü, ölüm nedenlerini açıklarken ülkelerin gelir düzeylerinden yararlanıyor. Düşük gelirli ülkelerde ölüm nedenleri sırasıyla yenidoğan hastalıkları, alt solunum yolu hastalıkları, iskemik kalp rahatsızlığı, felç, ishal hastalıkları, sıtma, trafik kazası, tüberküloz, HIV/AIDS ve karaciğer sirozu. Yüksek gelirli ülkelerde ise başlıca ölüm sebepleri şu şekilde sıralanabilir: iskemik kalp rahatsızlığı, Alzheimer ve demans hastalığı, felç, soluk borusu ve akciğer kanseri, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), alt solunum yolu enfeksiyonu, kolon ve rektum kanseri, böbrek hastalığı, hipertansif kalp hastalığı ve şeker hastalığı. 

Koronavirüs salgını sağlık sektörünün ve sağlık çalışanlarının hem ülkemizdeki hem dünyadaki önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Bu bağlamda insanların hangi sebeple öldüğünü bilmek; yaşam standartlarını yükseltmek, kaynakların ve sağlık harcamalarının verimliliğini ve etkinliğini ölçmek ve geliştirmek açısından hayati derecede öneme sahip bir kılavuz. 

Kaynaklar:

WHO (World Health Organization), Top 10 Causes of Death, 2019, erişim: 21.04.2022

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/the-top-10-causes-of-death

TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), Ölüm ve Ölüm Nedeni İstatistikleri, 2019, erişim: 21.04.2022
https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Olum-ve-Olum-Nedeni-Istatistikleri-2019-33710