Yusufcan Kalkan
Ipsos’un 2022’nin Mart ayında yayınladığı çalışmaya göre, araştırmaya dahil edilen 30 ülke arasında insanların ortalama %30’u genel olarak insanların güvenilir olduğunu düşünüyor. Toplumda diğer insanlara karşı en yüksek güven duyan kesim ise herhangi bir işte yüksek mevki sahibi olan karar verici ve yönetici kesim. İkinci sırada, yüksek öğrenime sahip olanlar geliyor. Üçüncü sırada ise yaşlılar ve evliler yer alıyor.
Çin ve Hindistan’da toplumun %56’sı çoğu insanın güvenilir olduğunu düşünüyor. İnsanlara olan güvenin en az olduğu ülkeler ise Brezilya, Malezya ve Türkiye. Çalışmanın sonucuna göre, bu üç ülkede insanlara güvenirlik oranı %15’in altında.
Anketteki en çarpıcı sonuçlardan biri de dünya ortalamasında erkeklerin güvenirlik oranının kadınlardan yüksek olması. Çalışmaya göre, dünya genelinde erkeklerin diğer insanlara güvenme oranı %32 iken, kadınlarda bu oran %27. Erkekler ile kadınlar arasındaki güven farkının en yüksek olduğu ülkeler sıralamasında ilk dört sırada İrlanda, Hollanda, Polonya ve Britanya yer alıyor. Türkiye ise Güney Kore, Avustralya ve Şili ile birlikte beşinciliği paylaşıyor.
Türkiye’de insanlara karşı genel güven oranı %14’teyken, erkeklerde topluma karşı güven oranı %18’e yükseliyor. Kadınlarda ise bu oran %10. Erkeklerle kadınlar arasındaki güven farkının en yüksek olduğu İrlanda’da ise erkeklerde güvenirlik oranı %45, kadınlarda ise %31. Kadınların erkeklere oranla insanlara güven oranının daha yüksek olduğu ülkeler ise sırasıyla Meksika, Belçika, Çin, İsveç ve Japonya. Macaristan, Rusya ve Hindistan’da ise iki cinsiyetin sahip olduğu güven oranı eşit.
Araştırmaya göre kadınlarda topluma karşı güvenin en az olduğu ülke %8 ile Brezilya, en yüksek olduğu ülke ise %58 ile Çin. Brezilya aynı zamanda %14 ile erkeklerde de topluma karşı güvenin en az olduğu ülke. Bu oranın en yüksek olduğu ülke %56 ile Hindistan.
Dünya ortalamasında en yüksek güven oranına sahip olan yüksek mevki ve karar alıcı pozisyondaki yönetici sınıfı, sadece Türkiye’de topluma karşı büyük bir güven kaybına sahip. Bu anlamda, Türkiye’de yönetici kesimin yalnızca %9’u topluma karşı güven duyuyor.
Türkiye’de insanlara karşı güven oranları açısından farklı jenerasyonlar arasında büyük farklılıklar bulunuyor. Ülkemizde, 35 yaş altı insanların diğer insanlara karşı güven oranı %14 iken, 35-49 yaş aralığındaki insanlarda bu oran %7’ye kadar geriliyor. 50 yaş üstü insanlarda ise diğer insanlara güvenme oranı %24’e kadar çıkıyor. Türkiye, 30 ülke arasında, 35-49 yaş aralığındaki insanların topluma karşı olan güven oranının %10’un dahi altında olduğu tek ülke.
Araştırmaya göre, Türkiye’de insanların topluma güveni açısından gelir ve eğitim farkı pek bir önem taşımıyor. Fakat, orta gelir düzeyindeki insanlar %15 ile, yüksek gelirlilerden bir puan, düşük gelirlilerden ise iki puan topluma karşı daha fazla güvene sahip. Bu açıdan Türkiye, yüksek gelir seviyesindeki insanların genele karşı, orta gelirlilere göre daha az güven duyduğu ender ülkelerden.
Aynı zamanda Türkiye, Rusya’yla birlikte, yüksek eğitimli insanların orta düzey eğitime sahip insanlara göre topluma daha az güven duyduğu iki ülkeden biri. Türkiye’de orta düzeyde eğitime sahip insanların topluma karşı duyduğu güven oranı, yüksek eğitimli insanlara göre bir puan daha yüksek.
Çalışmaya göre, Türk toplumunda kişiler arası güven ile tüketici güveni ve mutluluk oranları birbiriyle büyük paralellik gösteriyor. Dolayısıyla bu kategorilerdeki düşük oranların birbiriyle oldukça bağlantılı olduğunu söylemek mümkün.
Kaynaklar:
Ipsos, “30% of adults say most people can be trusted”, erişim: 30.04.2022, https://www.ipsos.com/en/interpersonal-trust-across-the-world.