Fiyatlar Neden Artıyor?

Yayınlanan araştırma sonuçları İstanbul Ekonomi Araştırma tarafından, 4-7 Nisan 2022 tarihlerinde Türkiye çapında 12 ilde 1500 kişi ile yapılan anket çalışmasının sonucudur.

Pandemi etkisini kaybederken, enflasyon tüm dünyada ciddi bir sorun haline geldi. TÜİK Nisan ayında enflasyonun yıllık bazda %69,97 olduğunu açıkladı. Enflasyon karşısında alım gücü hızla düşen topluma, fiyatların neden yükseldiğini sorduk. Sonuçlar enflasyondaki büyük yükselişin temel sebebini hükümetin ekonomi politikaları olarak görenlerin çoğunluğu oluşturduğunu gösteriyor. 

Katılımcıların %60 oranındaki çoğunluğu yılın başından beri ürün ve hizmet fiyatlarında yaşanan artışın sebebinin hükümetin ekonomi politikaları olduğunu söylüyor. %24 ile ikinci sırada en sık verilen yanıt ise “Dünya piyasalarında pandemi sonrasında fiyatların artması” oluyor. Katılımcıların %12’si fiyat artışlarının altında yatan sebebin Rusya-Ukrayna savaşı olduğunu belirtirken katılımcıların %4’ü fiyat artışlarının ardındaki temel sebebi bilmediğini ifade etti. 

Parti kırılımı incelendiğinde ise AK Parti seçmeni dışında tüm seçmen gruplarında çoğunluğun fiyatlardaki artışı hükümetin uyguladığı ekonomi politikalarına bağladığı görülüyor. AK Parti seçmeninde ise pandemi sonrası küresel piyasalarda yaşanan fiyat artışını sebep gösterenlerin oranının daha yüksek olduğu gözleniyor. 

Araştırmanın dikkat çekici bir sonucu ise MHP seçmeninin yarısından fazlasının fiyat artışlarından hükümetin ekonomi politikalarını sorumlu tutması. HDP, İYİ Parti ve CHP seçmeninin ise %80’den fazlası hükümetin ekonomi politikalarını fiyat artışlarına sebep gösteriyor. 

Eğitim düzeyi gruplarını incelediğimizde ise eğitim düzeyi arttıkça fiyatlardaki artışı hükümetin ekonomi politikalarına bağlayanların oranının arttığı söylenebilir. En düşük eğitim düzeyindeki katılımcıların %40’ından fazlası sorumuza “Hükümetin ekonomi politikaları” yanıtını verirken, bu oran en yüksek eğitim grubundaki katılımcılarda %75 civarında. 

Peki Türkiye’de yaşadığımız enflasyon, pandemi ve savaş nedeniyle küresel olarak yaşanan fiyat artışlarının önüne geçilmez bir sonucu mu, yoksa Türkiye uyguladığı ekonomi politikalarıyla gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerden ayrışıyor mu? Bu noktada enflasyon oranlarını karşılaştırmakta fayda var. Financial Times gazetesinin Mart ayında yayımladığı enflasyon verilerine göre tüketici fiyatlarındaki artışla Türkiye, dünyada enflasyonun %10’u geçtiği sayılı ülke arasında yer alıyor. Mart ayında Euro bölgesindeki enflasyon %7,5 ile tüm zamanların en yüksek seviyesine çıkarken, ABD’de enflasyon %8,5 oldu. BRICS ülkelerine baktığımızda ise enflasyon oranının Brezilya’da %11,3, Rusya’da %16,7, Hindistan’da %7, Çin’de %1,5 ve Güney Afrika’da %5,9 olduğunu görüyoruz.