Çığ Gibi Büyüyen Sorun: Enflasyon
İzel Kocaman
Özellikle pandeminin sona ermesi, Rusya – Ukrayna Savaşı’nın başlaması ve Rusya’ya uygulanan ambargolar neticesinde dünyanın en büyük sorunu enflasyon haline geldi. Pandemi süreci boyunca devletlerin vatandaşlarına verdikleri mali desteğin sona ermesiyle küresel ekonomide yeni bir kriz yaşanıyor. Sonuç itibariyle, Türkiye’de 2018’den beri süregelen ekonomik kriz, pandemi sonrası bütün dünyanın gündeminde.
Enflasyon denilince, günlük hayatta yoğun olarak kullandığımız mal ve hizmetlerin fiyatlarında yaşanan artış akla geliyor. Ancak enflasyon sadece belli bir malın veya hizmetin fiyatının tek başına artmasını, fiyatların genel düzeyinin sürekli bir artış göstermesine bağlı olarak kişilerin alım gücünün düşmesini işaret etmektedir.
TÜFE, enflasyon hesaplamalarında kullanılır ve tüketici tarafından satın alınan mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişiklikleri ölçer. TÜİK tarafından açıklanan son verilere göre, 2022 yılı Mayıs ayında TÜFE %2,98 oranında artış gösterdi ve enflasyon yıllık bazda %73,50 olarak gerçekleşti. Geçen yılın Mayıs ayına baktığımızda ise yıllık enflasyon %16,59 seviyesindeydi. 2020 yılın Mayıs ayında ise yıllık enflasyon %11,39 olarak gerçekleşmişti.
Yüksek enflasyon, yalnızca yaşanılan dönemi değil, aynı zamanda ülkenin kredi, iş gücü ve dış piyasaları ile yatırım sürecini olumsuz yönde etkileyen bir faktör. Enflasyonun yarattığı belirsizlik, bireylerin ve firmaların geleceğe ilişkin endişelerini arttırarak uzun vadeli kararlardan kaçınmalarına yol açıyor. Örneğin; yatırım yapmak, fabrika kurmak, üretim yapmak ve kâra geçmek zorlaşıyor. Eğer gelecek beş-on yıllık dönemde ekonominin seyri yaklaşık olarak tahmin edilemiyorsa bu tür uzun vadeli planlar gerçekleşmiyor. Bu durum doğal olarak istihdamı, ülke kalkınmasını ve refahını olumsuz etkiliyor.
Bununla birlikte pandemi sonrasında piyasalarda yaşanan kriz ile birlikte enflasyonun yalnızca yerel değil küresel bir sorun olduğunun altını çizmek gerek. Ekonomik refah ve istikrarı ile bilinen Avrupa ülkelerinde dahi enflasyon son kırk yılın en yüksek seviyesinde. Avrupa bölgesinde enflasyon ortalaması Mayıs 2022’de %8,1 olarak gerçekleşti. ABD’de enflasyon oranı %8,6, İngiltere’de ise %9. Öte yandan G20 ülkeleri arasında dört ülke çift haneli enflasyon oranlarına sahip: Rusya (%17,1), Brezilya (%11,73), Arjantin (%58), Türkiye (%73,5). G20 ülkeleri arasında en yüksek enflasyonun gerçekleştiği ülke Türkiye.
Kaynaklar:
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Enflasyon
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Fiyat Endeksi (Tüketici Fiyatları) (2003=100)
Türkiye İstatistik Kurumu, Tüketici Fiyat Endeksi, Mayıs 2022
https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tüketici-Fiyat-Endeksi-Mayıs-2022-45794
Trading Economics, Enflasyon Oranı – Ülkeler Listesi
https://tr.tradingeconomics.com/country-list/inflation-rate
Gülden Ülgen, İktisat Bilimine Giriş, Türkmen Kitabevi, İstanbul, 2019
Ayrıcalıklı Abonelik
ABONELİK PAKETLERİMİZİ İNCELEDİNİZ Mİ?
Size uygun paketi seçin, detaylı anket raporları düzenli olarak e-postanıza gelsin.
İNCELE