Aralıkta Doğanlar: Siyasi Partilerin Hikayeleri
Türkiye’nin 1946 yılında çok partili hayata geçmesiyle siyaset sahnesinde farklı kanatlardan pek çok ses yükseldi. Partiler, yeni liderlerin doğuşuna tanıklık ettiler. Yeni düşünce ve hareketler, yeni seslere kavuştu. Askeri darbeler siyasi partilerin faaliyetlerini yer yer kesintiye uğratsa da demokratik hayat her defasında küllerinden doğmasını bildi. Bu anlamda Türkiye, Soğuk Savaş döneminde işçi ve öğrenci hareketlerinin merkezi sol partilerin yanı sıra tabanın desteğini esirgemediği merkez sağ partilere, Ortanın Solu’ndaki sosyal demokratlara, Kürt milliyetçilerine, dindar yurttaşın güvenini kazanan muhafazakâr İslamcılara, ülkücü milliyetçilere tanık oldu. Siyaset dalgalı ve rüzgarlıydı. Homojen değil heterojen, sakin değil kalabalık ve gürültülü olan Türkiye siyasi hayatına daha yakından bakmak için aralık ayından itibaren her ay Türkiye’de kurulan siyasi partileri inceliyoruz.
Kürt Seçmen ve Sol Gelenek: Özgürlük ve Sosyalizm Partisi (21/12/2011)
üye sayısı:103
“Kürt halkının ulusal özgürlük mücadelesine sahip çıkarak ulusların kendi kaderini tayin hakkı ilkesini savunuyoruz. Türkiye’deki Türk ve Kürt halkının sosyolojisi gereği, Kürt sorununun çözümü için eşit koşullu federatif çözümü esas alıyoruz.”
-Sinan Çiftyürek
ÖSP’nin çizgisi Kürt sorununa çözüm ve sosyalist ideoloji ekseninde şekilleniyor. Partinin Kurucu Başkanı Sinan Çiftyürek 70’li yılların ikinci yarısında Kürt nüfusun yoğun olduğu bölgelerde komünist harekete dahil olmuş bir isim. Çiftyürek daha önce Kürdistan Komünist Partisi (KKP) adında bir parti kurmuş, partinin darbe almasıyla 1986-1990 yıllarını cezaevinde geçirmişti. Çiftyürek’in genel başkanı olduğu Özgürlük ve Sosyalizm Partisi 2018 yılında Ankara’daki III. Genel Kongresi sonrasında yeniden “Kürdistan Komünist Partisi” adını aldı.
Kürt Meselesine İslamcı Yaklaşım: Hür Dava Partisi (19/12/2012)
üye sayısı: 9.445
“Şiddet bir sonuçtur, sebep değildir. Ortada bir mesele var ve bu mesele çözülmediği için siz bugün bir şekilde elinde silah olanları ikna ederseniz veya zorla silahı elinden alsanız bile eğer siz meseleyi çözmezseniz yarın öbür gün bir başkası silahı eline alacaktır. Sorun çözülmemiş olur. Öyleyse ey muktedir olanlar! Kardeşliğin edebiyatını yapmakla yetinmeyin kardeşliğin hukukunu yerine getirin. Herkes eşit vatandaş olsun.”
Zekeriya Yapıcıoğlu
Parti, kapatılan Mustazaflar ile Dayanışma Derneği‘nin (Mustazaf-Der) eski Genel Başkanı Mehmet Hüseyin Yılmaz tarafından kuruldu. Mustazaf-Der, Türkiye’deki yasadışı Hizbullah örgütüyle ilişkili olduğu gerekçesiyle Mayıs ayında kapatılmıştı. Bu anlamda, Hür Dava Partisi (HÜDA PAR) İslamcı Hizbullah’a yakınlığıyla biliniyor ve Kürt solcu gelenekten farklı bir yaklaşım sunuyor. HÜDA-PAR son olarak partinin Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu’nun çocuk yaşta evlilik konusundaki ifadeleriyle gündeme geldi. İsmailağa Cemaati’ne bağlı Hiranur Vakfı’nın kurucusu Yusuf Ziya Gümüşel’in kızının 6 yaşında evlendirilerek sistematik cinsel istismara uğramasının gündem olması üzerine bir Youtube programında Yapıcıoğlu’na “Bazı cemaatlerin çocuk yaşta evliliklere izin vermesi konusunda neler düşünüyorsunuz” sorusu yöneltildi. Yapıcıoğlu “Kaç yaşında çocuk, neye göre çocuk, kime göre çocuk? Şimdi bazıları 20 yaşındadır ama hâlâ çocuktur, bazısı 15 yaşındadır ama olgundur. (…) Bence eğer kişi psikolojik ve biyolojik olarak kendisini evliliğe hazır hissediyorsa, eğer ebeveyni de bunu uygun görüyorsa bence daha erken yaşlarda evlenebilmeliler.” yanıtını verdi.
Türk İçin, Türk’e Göre, Türk Tarafından: Ötüken Birliği Partisi (20/12/2017)
üye sayısı:0
“Partimiz, Türkçü düşünceye bağlı olarak Türk yurdunu, Türkiye Cumhuriyeti sınırlarından ibaret görmez ve Türklerin yurt kabul ettiği bütün coğrafyanın, Türk yurdunun parçası olduğu düşüncesiyle hareket eder. Ayrıca Türk milleti kavramını da, sadece Türkiye Cumhuriyeti’nde yaşayan Türkleri değil, dünyadaki bütün Türkleri kapsayacak şekilde kabul eder ve savunur.”
Ötüken Birliği Partisi Hakkında
Tanrı Türk’ü Korusun. Ötüken Birliği Partisi’nin uluyan kurt sembolünün altında bu yazı yazıyor. Ötüken Birliği Partisi, Atatürk ilkelerine bağlılığını belirtirken Türkçü düşüncenin tek başına iktidara gelmesini ve devamında da tüm Türklerin birleşmesini savunuyor. 2017 yılında kurulan partinin genel başkanı Çağatay Korkut Körüklü. Sedat Peker sosyal medya hesabında yayınladığı bir gönderide Körüklü’nün kendisini ziyarete gelerek onurlandırdığını yazmıştı.
“Geleneğe Bağlı Özgürlükçülük”: Gelecek Partisi (12/12/2019)
üye sayısı: 57.304
“Hak ve makam talepleri ibadet üzerinden değil liyakat teamülleri üzerinden gerçekleşmeli.”
Ahmet Davutoğlu
Türkiye’de 2014-2016 yıllarında Başbakanlık görevi yapmış Ahmet Davutoğlu AK Parti’den istifasının ardından iktidarı sık sık eleştirmekteydi. Bu doğrultuda, eski Başbakan ve Dışişleri Bakanı Davutoğlu, 2019’da kendi partisini kurdu ve Gelecek Partisi doğdu. Davutoğlu Gelecek Partisi’nin çizgisini “Siyaset anlayışımız geleneğe bağlı özgürlükçülük. Siyasal sistem tercihimiz katılımcı demokrasi.” diyerek özetliyordu. Gelecek Partisi; bugün CHP, İYİ Parti, DEVA Partisi, Demokrat Parti ve Saadet Partisi ile Altılı Masa’nın bir üyesi. Davutoğlu son olarak katıldığı Youtube programında cemaat ile olan bağlantısının sorulması üzerine gündeme geldi. İddiaları reddeden Davutoğlu’na daha sonra Türkçe Olimpiyatları’nda Fetullah Gülen’e ‘muhterem hocaefendi’ dediği video izletildi. Davutoğlu videonun ardından “Ola ki insan hatayla, şeydir… Onu tekrar gözden geçireceğim ama doğrudan destek anlamında o yıllarda -hemen hemen Türkiye’deki bütün siyasi partilerin genel olarak olumsuz bakmadığı bir dönemde, o günlerde dahi herhangi bir şekilde bu faaliyetlere fiili destek anlamında bir şeyim söz konusu olmadı.” cevabını verdi.
Çare Sarıgül mü?: Türkiye Değişim Partisi (17/12/2020)
üye sayısı: 18.998
“Türkiye Değişim Partisi, tuzu kuruların partisi değil yoksulların partisidir. Çünkü ülkemizin yararına olmayan hiçbir projeye Türkiye Değişim Partisi asla imza atmaz”
Mustafa Sarıgül
Türkiye Değişim Partisi 2020 yılının aralık ayında 1999-2014 yılları arasında Şişli Belediye Başkanı olarak görev yapan Mustafa Sarıgül liderliğinde kuruldu. Sarıgül CHP ile yollarını ayırdıktan sonra 31 Mart 2019 seçimlerinde DSP’den Şişli Belediye Başkan Adayı olarak yarışmış, ancak yarışı kaybetmişti. Mustafa Sarıgül’ün TDP genel başkan olarak söylemlerinde özellikle ekonomik milliyetçilik kavramı dikkat çekiyor. Sarıgül, hayat pahalılığının sebebinin iktidarın yanlış politikaları olduğunu vurgularken “Türkiye’nin petrolü fındıktır, Türkiye’nin petrolü çaydır.” diyerek çiftçilere ve tarım ürünlerine destek verilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
*Ele alınan partilerin üye sayılarına ilişkin veriler 12.05.2022 tarihine göredir ve Türkiye Cumhuriyeti Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı sitesinden elde edilmiştir.
Kaynakça:
Özgürlük ve Sosyalizm Partisi
Sinan Çiftyürek Kimdir, Bernamegeh, erişim: 14.12.2022
https://www.bernamegeh.com/sinan-ciftyurek-kimdir/
‘Kürdistan Komunist Partisi’ geliyor, Artı Gerçek, 06.10.2022, erişim: 14.12.2022
https://artigercek.com/politika/kurdistan-komunist-partisi-geliyor-72166h
Özgürlük ve Sosyalizm Partisi
Özgürlük ve Sosyalizm Partisi, Türkiye Cumhuriyeti Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, erişim: 14.12.2022
https://www.yargitaycb.gov.tr/icerik/1166
HÜDA PAR
HÜDA PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu, çocuk istismarını savundu, Cumhuriyet, 08.12.2022, erişim:14.12.2022
Hüda Par Genel Başkanı Yapıcıoğlu: Kürtlerin kimlikleri anayasada resmen tanınmalı, Güneydoğu Güncel, 25.11.2022, erişim: 14.12.2022
Engin Esen, ‘Hizbullah’ın parti kurması’ ne anlama geliyor’, BBC Türkçe, 17.12.2012, erişim: 14.12.2022
https://www.bbc.com/turkce/haberler/2012/12/121217_huda_party_turkey
Ötüken Birliği Partisi
Parti Hakkında, Ötüken Birliği Partisi, erişim: 14.12.2022
https://otuken.org.tr/parti-hakkinda/
https://www.facebook.com/sedatpeker/photos/a.222771334515343/2401627383296383/?type=3
Gelecek Partisi
Ahmet Davutoğlu: Siyaset anlayışımız geleneğe bağlı özgürlükçülük, Bir Gün, 13.12.2019, erişim: 14.12.2022
https://www.birgun.net/haber/ahmet-davutoglu-siyaset-anlayisimiz-gelenege-bagli-ozgurlukculuk-279900
Gelecek Partisi, erişim: 14.12.2022
Davutoğlu’nun ‘Hocaefendi’ kaydına yanıtı yayınlandı, Duvar, 09.10.2022, erişim: 14.12.2022
https://www.gazeteduvar.com.tr/davutoglunun-hocaefendi-kaydina-yaniti-yayinlandi-haber-1584021
Türkiye Değişim Partisi
Ayşe Sayın, Sarıgül: Türkiye Değişim Hareketi partileşiyor, hareket ‘Cumhur İttifakı’ iddiaları için ne diyor?, BBC Türkçe, 07.11.2022, erişim: 14.12.2022
https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-54847613
Türkiye Değişim Partisi, Vikipedi, erişim: 14.12.2022
https://tr.wikipedia.org/wiki/Türkiye_Değişim_Partisi
Mustafa Sarıgül, Türkiye Değişim Partisi, erişim: 14.12.2022
https://tdp.org.tr/tdp/genel-baskan/
Sarıgül: Yoksulluk varsa, işsizlik varsa, her şeye her gün zam geliyorsa bunun sorumlusu AK Parti, İndependent Türkçe, 01.04.2022, erişim: 14.12.2022
Ayrıcalıklı Abonelik
ABONELİK PAKETLERİMİZİ İNCELEDİNİZ Mİ?
Size uygun paketi seçin, detaylı anket raporları düzenli olarak e-postanıza gelsin.
İNCELE