74. Yaşında Genişleyen Nato’ya Bakış

NATO, tam 74 yıl önce bugün kuruldu. Açılımı Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü olan ve Sovyetler Birliği’nin başını çektiği Doğu Bloku’na karşı kurulan yapının toplam 30 üyesi var ve Türkiye de üye ülkelerden bir tanesi. Türkiye, NATO’ya 18 Şubat 1952 tarihinde, Yunanistan ile birlikte girdi. SSCB dağılmış ve Soğuk Savaş bitmiş olmasına karşın, NATO genişlemeye devam ediyor. Rusya’nın Ukrayna’ya müdahalesi bütün dünyada olduğu gibi Avrupa’da da büyük bir tedirginlik yarattı. Finlandiya, İkinci Dünya Savaşı’nda Sovyetler Birliği ile savaştığı ve Rusya ile yaklaşık 1500 kilometrelik sınırı olduğu için ülke güvenliğini sağlamak için komşusu İsveç ile birlikte 18 Mayıs tarihinde NATO’ya başvurdu ancak NATO’ya girmek için oy birliği gerektiğinden ötürü, özellikle İsveç’in NATO’ya girişi için Türkiye’nin ikna edilmesi gerekiyordu.

Geçtiğimiz sene, 28-30 Haziran tarihleri arasında, Madrid’de gerçekleşen Nato Zirvesi’nde Genel Sekreter Stoltenberg’in girişimiyle Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında yoğun bir diplomasi trafiği yaşandı ve sonunda üç ülkenin de dışişleri bakanının imzaladıkları muhtıra ile uzlaşılarını kayıt altına aldılar. Devam eden süreçte, yaklaşık 2 hafta önce, 17 Mart tarihinde konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin Finlandiya’nın NATO üyeliğinin Meclis’teki onay sürecinin başlatılmasına karar verdiğini açıklarken İsveç’i “teröristlere kucak açmakla” suçladı. 30 Mart akşamı, Finlandiya’nın NATO’ya katılım protokolünün onaylanmasına ilişkin kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi ve bugün itibariyle Finlandiya, ittifakın 31. üyesi olacak. Finlandiya’nın katılımı, Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto’nun katılım belgelerini ABD’li mevkidaşı Antony Blinken’a vermesi ile resmiyet kazanmış olacak. Biz de Türkiye Raporu olarak NATO’nun 74. yılında, Finlandiya/İsveç’in NATO’ya girişi hakkında sorduklarımızı sizin için derledik.

Türkiye Raporu olarak geçtiğimiz haziran ayının birinci raporu için katılımcılarımıza Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine karşı çıkmasıyla ilgili görüşünü sormuştuk. Katılımcıların en fazla tercih ettiği seçenek %62 ile “Türkiye NATO içinde daha uzlaşmacı tavır sergilemeli.” seçeneği olmuştu. İsveç’in, Türkiye’nin terör örgütü olarak kabul ettiği gruplara karşı hoşgörülü yaklaşımından dolayı Erdoğan’ın tepkisini destekleyenlerin oranı ise %61.

Temmuz ayında ise Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğini desteklemesini sormuştuk. Toplumun %63’ü İskandinav ülkeleri ile imzalanan üçlü muhtırayı Batı ülkeleri ile ilişkilerin iyileşmesini sağladığı için olumlu değerlendiriyor. Katılımcıların %53’ü Türkiye’nin üçlü masadan yeterli kazanım elde ederek ayrılmadığını düşünüyor. Bu nedenle, Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine yeşil ışık yakmasını yanlış bir hamle olarak değerlendiriyor.