Ukrayna Üzerinde Neden Uçuşa Yasak Bölge İlan Edilmiyor?

Yusufcan Kalkan

Rusya’nın Ukrayna toprakları üzerinde başlattığı işgal girişiminin ilk gününden itibaren NATO’nun Ukrayna üzerinde herhangi bir askeri faaliyette bulunup bulunmayacağı yoğun şekilde tartışılıyor. Başta ABD ve İngiltere olmak üzere pek çok devlet, sürecin başından itibaren Rusya’ya karşı net ekonomik yaptırımlar uyguladı ve bu yaptırımların dozunu gün geçtikçe artırdı. Fakat bu devletler Ukrayna’da hiçbir askeri faaliyette bulunmayacaklarını belirtiyorlar.

Peki, NATO Rusya’yı Ukrayna’da durdurmalı mıdır? Ukrayna üzerinde uçuşa yasak bölge ilanı, dünya kamuoyunda en fazla tartışılan askeri destek önerisi oldu. Başta Devlet Başkanı Zelensky olmak üzere, Ukrayna hükümeti bu konudaki taleplerini sıkça ifade ediyor. Bu noktada, ABD ve Avrupa ülkeleri açısından Ukrayna’da uçuşa yasak bölge ilan etmek gerçekçi bir hamle midir? ABD ile İngiltere’de yapılan anketlere göre halk bu konuda ne düşünüyor? 

İşgalden haftalar öncesinde ABD, Ukrayna meselesi hakkında olası senaryolar üzerinden politikalar kararlaştırmıştı. ABD yönetimi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal planını aylar öncesinden gündeme getirmiş, Ocak ve Şubat aylarında vatandaşlarına Ukrayna’dan ayrılmaları konusunda defalarca çağrıda bulunmuştu. Biden 10 Şubat’ta Amerika vatandaşlarının Ukrayna’yı derhal terk etmeleri gerektiğini, Rusya Ukrayna’yı işgale başladığında vatandaşları kurtarmak adına ABD tarafından hiçbir askeri müdahalenin yapılmayacağını belirtmişti. ABD, Rus ordusu ile ABD ordusunun karşı karşıya gelmesi ve bunun da bir dünya savaşını tetiklemesi riskini göz önüne alarak Ukrayna üzerinde herhangi bir askeri müdahalede/faaliyette bulunmayacak gibi görünüyor. 

Rusya’nın işgal girişiminde bulunduğu topraklar üzerinde NATO’nun uçuşa yasak bölge ilan etmesi bir anlamda savaş ilanından çok da farklı olmayacaktır. İngiliz araştırma şirketi YouGov’un yayınladığı güncel ankete göre İngiliz vatandaşların %39’luk kesimi uçuşa yasak bölge ilanının kesinlikle olmaması gerektiğini düşünüyor. Vatandaşların yalnızca %28’i uçuşa yasak bölge ilanını destekliyor.

Ankette sadece muhafazakâr seçmenin fikri alındığında yasak bölge ilan edilmemesi gerektiğini düşünenlerin oranı %49’u bulurken, bu politikayı destekleyenlerin oranı %26’ya iniyor. 18-24 yaş arası gençlerde ise %20’lik kesim uçuşa yasak bölge ilan edilmesi lehine görüş bildirirken, %29’u ilanı desteklememekte. Bu gruptaki %51’lik geniş kesim ise konu hakkında herhangi bir fikre sahip olmadığını belirtmiştir. Solu temsil eden İşçi Partisi (Labour Party) seçmenlerinde dahi ilanı desteklemeyenlerin oranı (%34) destekleyenlerin (%32) 2 puan üzerindedir.

26 Şubat-1 Mart arasında ABD’de yapılan bir ankete göre %45 ile çoğunluk uçuşa yasak bölge ilanı hakkında olumlu düşünüyordu. Olumsuz düşünenlerin oranı ise %20 olarak gerçekleşmişti. Bir hafta sonra, 5-8 Mart arası yapılan ankette ise uçuşa yasak bölge ilanını destekleyenlerin oranı %40’a düşmüş, desteklemeyenlerin oranı ise %30’a yükselmiştir. Savaş ilerledikçe Ukrayna’nın uçuşa yasak bölge ilan edilmesini destekleyenlerin oranını düştüğü söylenebilir. Öte yandan, yaş grupları açısından bakıldığında ise bu politikayı desteklemeyenlerin en büyük çoğunlukta olduğu yaş grubunu 18-29 yaş arası gençler oluşturuyor. Amerikalı gençlerin %35’lik kesimi Ukrayna’nın uçuşa yasak bölge ilan edilmesinin iyi bir fikir olmadığını belirtmiş. Bu politikayı destekleyenlerin en yoğun olduğu yaş grubu ise 45-64 yaş aralığındakiler. Bu gruptaki katılımcıların %44’ü uçuşa yasak bölge ilan edilmesini desteklemekte. 

Kaynaklar:

YouGov, “Britons oppose Ukraine no-fly zone by 39% to 28%”. https://yougov.co.uk/topics/politics/articles-reports/2022/03/04/britons-oppose-ukraine-no-fly-zone-39-28, erişim 10.03.2022

YouGov, “Do Americans really want a no-fly zone in Ukraine?”. https://today.yougov.com/topics/politics/articles-reports/2022/03/09/fewer-americans-support-no-fly-zones, erişim 10.03.2022

Time, “Why Establishing a No-Fly Zone Over Ukraine Would Be Very Dangerous and Costly”. https://time.com/6156060/ukraine-no-fly-zone-russia/, erişim 10.03.2022

NY Times, “Biden Warns U.S. Won’t Send Troops to Rescue Americans in Ukraine”. https://www.nytimes.com/2022/02/10/us/biden-ukraine.html, erişim 10.03.2022

Euronews, “NATO, Ukrayna’da neden uçuşa yasak bölge ilan etmiyor?”. https://tr.euronews.com/2022/03/05/nato-ukrayna-da-neden-ucusa-yasak-bolge-ilan-etmiyor, erişim 10.03.2022

The Guardian, “No-fly zones would escalate the Ukraine war – but they shouldn’t be off the table”. https://www.theguardian.com/commentisfree/2022/mar/05/no-fly-zones-ukraine-war-escalation, erişim 10.03.2022