Türkiye’de En Çok Hangi Kesim Düşünce Özgürlüğüne Sahip?

Yayınlanan araştırma sonuçları İstanbul Ekonomi Araştırma tarafından, 2-5 Eylül 2022 tarihlerinde Türkiye çapında 12 ilde 1500 kişi ile yapılan anket çalışmasının sonucudur.

Düşünce özgürlüğü, demokrasinin en önemli yapı taşlarından bir tanesinin olmasının yanında Türkiye bu konuda her yıl daha da geriye gidiyor demek yanlış olmaz. Ülkelerin demokrasilerini seçim süreci, sivil haklar, siyasi katılım gibi etkenler üzerinden sıralayan Dünya Demokrasi Endeksi’nde Türkiye 2012 yılında 87. sıradayken 2016 yılına gelindiğinde 110. sıraya kadar geriledi. 2021 yılı raporunda ise Türkiye 103. sırada yer aldı. Gülşen’in imam hatiplilerle ilgili söylediği şeylerden ötürü tutuklanması sebebiyle de Türkiye Raporu olarak Eylül ayı birinci raporumuz için topluma ifade özgürlüğünü sorduk.

Sonuçlar, katılımcıların ifade özgürlüğü anlamında sosyoekonomik sınıflar arasında belirgin bir fark olduğunu düşündüğünü gösteriyor. %60 ile çoğunluk, düşük gelir grubundaki kesimlerin düşüncelerini ifade etme konusunda özgür olmadığı görüşünde. Toplumda düşüncelerini ifade etme açısından en özgür olduğu düşünülen kesimler: iktidarı destekleyenler (%66), yüksek gelir grubu (%63) ve dindar muhafazakârlar (%51).

Seçmen gruplarını incelediğimiz zaman ortaya ilginç sonuçlar çıkıyor. HDP seçmeninin %40’ı “Dindar/muhafazakarların” hiç özgür olmadığını düşünüyor. Bunun yanında, Cumhur ittifakı partilerinin seçmenlerinde dindar/muhafazakarların düşüncelerini ifade etme konusunda çok özgür olduğunu düşünenlerin oranı epey yüksek. AK Parti seçmeninde bu oran %43 iken MHP seçmeninde %51. Ayrıca, AK Parti ve MHP seçmeninin çoğunluğu seküler/modern kesimin düşüncelerini ifade etme konusunda “Çok özgür” olduğunu düşünüyor. Ayrıca, Cumhur İttifakı parti seçmenlerinde muhaliflerin “Çok özgür” olduğunu düşünenler çoğunluğu oluşturuyor.