Türkiye'de Anti-Amerikancılık

Uğur Yıldırım

Anti-Amerikancılık, ABD’nin yalnızca spesifik politikalarını, başkanını veya dış politikada aldığı kararları eleştirmek anlamına gelmemektedir. Anti-Amerikancılık, ABD’nin temsil ettiği değerlere, politikalara ve Amerikalılara karşı nefret, önyargı gibi olumsuz tutumlar takınmak olarak tanımlanabilir. Amerika ve Amerikalıların geneline karşı geliştirilen bu antipati, siyasi düzlemle sınırlı kalmaz. Bu negatif yaklaşım Amerikan halkının giyiminden davranışlarına, yaşam biçimine kadar uzanan bir eleştirel bakma halidir.

2019 yılında Pew Research Center tarafından yapılan ve 33 ülkeyi kapsayan ankete göre Türkiye, ABD hakkında olumsuz görüşe sahip olanların en yüksek oranda olduğu ülke. Verilere göre Türk toplumunun %73’ü Amerika’ya karşı olumsuz bir tutuma sahip. Bu oran Rusya’da dahi %60 olarak gerçekleşmektedir. Sonuçlar Türkiye’nin anti-Amerikancılık konusunda ikinci sıradaki Rusya ile arasında %13’lük bir fark olduğunu ortaya koymakta.

2019 yılında yapılan anketin sonuçları, o dönem Trump gibi dünya genelinde negatif düşünceler beslenen bir figürün ABD Başkanı olması ile açıklanabilir. Ancak son üç ABD Başkanı hakkında yapılan araştırmalar, Türkiye’deki yüksek anti-Amerikancılığın tek sebebinin Trump olmadığını gösteriyor.

Pew Research Center’ın araştırmasına göre Türkiye 2003-2013 yılları arasında hem Obama hem de Bush’a en düşük güven oranına sahip ülke konumunda yer alıyor. 2011 yılında ABD Başkanı Obama’ya güven duyduğunu söyleyenlerin en düşük oranda olduğu ülke %12 ile Türkiye’ydi. 2013 sonrası, başkanlık değişimlerinin etkisiyle iki ayrı dönem olarak değerlendirilebilir. Obama döneminde Rusya, ABD’ye duyulan güvensizlikte birinci sıradayken, Trump döneminde aynı konumda Meksika’nın yer alıyor. Dolayısıyla Başkan değişimleri ülkelerde ABD’ye yönelik tutumu belirlemekte önemli olmakla birlikte Türkiye’de anti-Amerikancılığın seçimlerden bağımsız, yerleşik bir düşünce tarzı olduğunu iddia etmek yanlış olmayacaktır. Türkiye hiçbir ABD Başkanına %50 ve üstü oranda güven duyulmayan iki ülkeden biridir.