Toplumsal Bir Yara: Türkiye’de Trafik Kazaları

İzel Kocaman

Sanayi Devrimi ile başlayan nüfus artışı ve hayat standartlarının aynı anda yükselmesiyle birlikte globalleşen dünyada ulaşım gittikçe kolaylaştı, mesafeler oldukça kısaldı. Ancak bu durum; önemli ölçüde kolaylık sağlamasının yanı sıra toplum sağlığını, güvenliğini ve sükunetini derinden etkileyen trafik kazalarına da sebebiyet verebiliyor. Türkiye de, ne yazık ki, trafik kazalarının çok sık yaşandığı bir ülke. 

Türkiye karayolu ağında 2021 yılında toplam 1 milyon 186 bin 353 adet trafik kazası meydana geldi. Bu kazaların 998 bin 390 adedi maddi hasarlı, 187 bin 963 adedi ise ölümlü yaralanmalı trafik kazası şeklinde gerçekleşti. Gerçekleşen bu ölümlü yaralanmalı trafik kazaları sonucunda 2 bin 421 kişi kaza yerinde, 2 bin 941 kişi ise yaralanıp sağlık kuruluşlarına sevk edildikten sonra kazanın sebep ve tesiriyle 30 gün içinde hayatını kaybetti. 2020 yılında ise toplam 983 bin 808 adet trafik kazası meydana geldi. Bu kazaların 833 bin 533 adedi maddi hasarlı, 150 bin 275 adedi ise ölümlü yaralanmalı trafik kazası şeklinde gerçekleşti. Gerçekleşen bu ölümlü yaralanmalı trafik kazaları sonucunda 2 bin 197 kişi kaza yerinde, 2 bin 669 kişi ise yaralanıp sağlık kuruluşlarına sevk edildikten sonra kazanın sebep ve tesiriyle 30 gün içinde hayatını kaybetti. Geçtiğimiz yıla kıyasla toplam kaza sayısı %20,6, ölümlü yaralanmalı kaza sayısı %25,1, maddi hasarlı kaza sayısı %19,8, toplam ölü sayısı %10,2 ve yaralı sayısı %21,4 arttı. Bu artışı, Covid-19 pandemisinin ve sokağa çıkma kısıtlamalarını bitişi ile birlikte hayatın normalde dönüşününe bağlayabiliriz.

Ülkemiz karayolu ağında 2021 yılında gerçekleşen trafik kazalarında ölen kişilerin %47,6’sı sürücü, %30,3’ü yolcu, %22,1’i ise yayalar. Trafik kazalarında ölenler ve yaralananlar cinsiyetlerine göre incelendiğinde ise ölenlerin %77,2’sinin erkek, %22,8’inin kadın. Yaralananların ise %70,5’inin erkek, %29,5’inin kadın olduğu görüldü. 2020 yılına baktığımız zaman ise gerçekleşen trafik kazalarında ölen kişilerin %49,4’ü sürücü, %30,7’si yolcu, %19,9’u ise yayalardı. Ölenler ve yaralananlar cinsiyetlerine göre incelendiğinde ise ölenlerin %79,7’sinin erkek, %20,3’ünün kadın, yaralananların ise %71,4’ünün erkek, %28,6’sının kadın olduğu görüldü.

Bunun yanında, 2021 yılında meydana gelen kazalardaki 224 bin 418 kusurun %87,1’i sürücü kaynaklı olmakla birlikte sadece 2099’u alkollü araç kullanımından kaynaklandı. En yaygın kusur ise 73.104 ile araç hızını yol, hava ve trafiğin gerektirdiği şartlara uydurmamak. İkinci sırada 26.815 ile kavşaklarda geçiş önceliğine uymamak geliyor. Bu da hızın ne kadar ölümcül olduğunu ortaya koyan bir istatistik. 

İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, 2021 Ramazan Bayramı’nda önceki yıllara göre ölümlü trafik kazalarında çok belirgin bir düşüş yaşandı. Son 10 yılda tatil süresi 5 gün olan Ramazan Bayramlarına kıyasla bu bayramda kazalar %37, ölümlü kazalar %55, kazalara bağlı can kayıpları %61, yaralı sayısı ise %47 azaldı. 30 Nisan-4 Mayıs’ta 18 ildeki 27 ölümlü trafik kazasında 30 kişi hayatını kaybetti.

Bununla birlikte, istatistiklere göre gece yola çıkmanın trafik kazalarını meydana getirdiği söylemi tamamıyla doğru değil. Çünkü ülkemizde 2021 yılında meydana gelen 187 bin 963 ölümlü yaralanmalı kazanın %68,9’u gündüz, %28,4’ü gece ve %2,7’si alacakaranlıkta gerçekleşti. Benzer bir şekilde 2020 yılında meydana gelen 150 bin 275 ölümlü yaralanmalı kazanın %66,9’u gündüz, %30,4’ü gece ve %2,7’si alacakaranlıkta oldu.

Geçtiğimiz sene, ölümlü yaralanmalı kazaları gerçekleştikleri illere göre incelediğimiz zaman, bin taşıt başına en fazla ölümlü yaralanmalı kazanın Bingöl’de, en az kazanın ise İstanbul’da gerçekleştiği görülüyor. Bingöl’ü sırasıyla Hakkari, Bitlis, Siirt, Ağrı gibi şehirler takip ediyor. Gerçekleşen en az ölümlü yaralanmalı kazaların yaşandığı şehirlere baktığımız zaman, İstanbul’dan sonra sırasıyla Edirne, Ankara, Kütahya ve Çanakkale geliyor. Benzer şekilde, 2020 yılında da ölümlü yaralanmalı kazaların en fazla Hakkari’de, en az İstanbul’da gerçekleştiği görülüyor.

Kaynaklar:

TÜİK, Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2020

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Karayolu-Trafik-Kaza-Istatistikleri-2020-37436

Anadolu Ajansı, Bayramda kazalara bağlı can kaybı yüzde 61 azaldı

https://www.aa.com.tr/tr/gundem/bayramda-kazalara-bagli-can-kaybi-yuzde-61-azaldi/2579874

TÜİK, Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2021

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Karayolu-Trafik-Kaza-Istatistikleri-2021-45658