Yayınlanan araştırma sonuçları İstanbul Ekonomi Araştırma tarafından, 3-7 Şubat 2022 tarihlerinde Türkiye çapında 12 ilde 1500 kişi ile yapılan anket çalışmasının sonucudur.
Türkiye’de toplum yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı ile mücadele etmenin yollarını arıyor. Şubat ayı anketimizde toplumun enerji zamlarıyla nasıl başa çıktığını öğrenmeye çalıştık.
Sonuçlara göre %76’sı zamlar karşısında diğer harcamalarını azalttı. Katılımcıların %76’sı elektrik ve doğalgaz tüketimini azalttı. %59 ulaşım tercihlerini değiştirdiğini ifade ederken %24 doğalgaz yerine kömür kullanmaya başladığını belirtti. Zamlarla başa çıkma stratejilerinden en az tercih edilenin doğalgaz yerine kömür kullanmak olduğunu görüyoruz. Bu durum günümüzde pek çok dairenin kömür kullanmaya elverişli olmaması ile açıklanabilir.
Anket sonuçları zamların ardından en çok Millet ittifakı partilerinin seçmenlerinin ulaşım tercihlerini değiştirdiğini ortaya koyuyor. HDP seçmeninin %78’i zamlardan sonra ulaşım alışkanlıklarını değiştirdiğini ifade ederken bu oran CHP seçmeninde %69 olarak gerçekleşti. Cumhur İttifakı partilerinin seçmenlerinin ise ulaşım tercihlerini diğer seçmen gruplarına kıyasla daha az değiştirdiği gözlemlendi. AK Parti seçmeninin %50’si ile MHP seçmeninin %48’i benzin ve motorine gelen zamların ardından ulaşım tercihlerini değiştirdiğini ifade etti.
Araştırma sonuçları bütün eğitim ve seçmen gruplarında büyük çoğunluğun elektrik ve doğalgaz tüketimini azalttığını gösteriyor. Bu tablodan, yaşanan ekonomik krizin ve enerji fiyatlarındaki zamların toplumun tüm kesimlerinde kaygı yaratarak insanları kış aylarında daha az elektrik ve doğalgaz tüketmeye sevk ettiği sonucu çıkarılabilir. Sonuçlar aynı zamanda elektrik ve doğalgaz tüketimini azaltanların en yoğunlukta olduğu seçmen grubunun CHP seçmeni olduğunu ortaya koydu. 2018 genel seçimlerinde CHP’ye oy veren katılımcıların %86’sı zamlarla başa çıkabilmek için elektrik ve doğalgaz tüketimini azalttığını ifade etti. Bu oran iktidar seçmeninde %70 olarak gerçekleşti.
Elektrik ve doğalgaz fiyatlarındaki artış yeni bir durum sayılmaz. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (OECD) verilerine göre Aralık 2020 ve Aralık 2021 arasındaki değişimlere bakıldığında Türkiye, enerji fiyatlarının en çok arttığı dördüncü ülke konumunda. Bu dönemde Türkiye’de enerji enflasyonu %49 olarak gerçekleşirken OECD ortalaması %26 idi. Enerji fiyatlarındaki artış, halihazırda çok yüksek seyreden enflasyonu daha da yükseltecek. TÜİK’in açıkladığı verilere göre Şubat ayında fiyatlar bir önceki aya göre %4,8 artarken yıllık enflasyon %54,44 olarak gerçekleşti. Enflasyon Araştırma Grubu ise Şubat ayında aylık enflasyonu %5,4; yıllık enflasyonu ise %123,8 olarak açıkladı.
Rusya ve Ukrayna arasında çıkan savaş, enerji fiyatlarındaki yükselişin henüz son bulmadığının sinyallerini veriyor. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasından sonra petrol fiyatları son sekiz yılın zirvesine yükseldi.
Kaynaklar:
Enflasyon Araştırma Grubu, ENAGrup Tüketici Fiyat Endeksi, Şubat 2022 Erişim: 10 Mart 2022
Euronews, Elektrik, doğal gaz, akaryakıt: Enerji fiyatları en çok hangi ülkelerde arttı?, 15 Şubat 2022, Erişim: 27 Şubat 2022
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü, OECD, Consumer Price Index, 11 Ocak 2022, Erişim: 27 Şubat 2022
https://www.oecd.org/sdd/prices-ppp/consumer-prices-oecd-01-2022.pdf
Türkiye İstatistik Kurumu, TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi, Şubat 2022 Erişim: 10 Mart 2022
https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tüketici-Fiyat-Endeksi-Şubat-2022-45791&dil=1