“Öğrencisiz Eğitim”: Yeni Öğretim Yılında Türkiye’de Eğitime Katılım

Kaan Eroğuz

2022-2023 öğretim yılı 12 Eylül Pazartesi günü okullarda çalan ilk zil sesiyle birlikte başladı. COVID-19 salgınından sonra yeniden yüz yüze eğitime geçilmesiyle pandeminin, öğrencilerin derslerine adapte olmasındaki olumsuz etkisi sıkça konuşuluyor. Uzaktan eğitimden hibrit eğitime geçildiği zaman eğitimini sürdürecek teknolojik araçlara sahip olmayan çocukların birçoğu eğitim hayatlarına ara vermek veya eğitimini tamamen sonlandırmak zorunda kalmıştı. Birçok eğitimci ve pedagogun yanı sıra eğitim sendikaları da pandemide öğrencilerin eğitim hakkının ihlal edilmesini kamuoyunun gündemine sık sık taşıyor.

Toplumda, pandemi döneminde eğitim alamayan çocukların okula nasıl döneceği  ve hükümetin konuya ilişkin nasıl bir tedbir alacağı merak edilirken Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), geçtiğimiz günlerde 2021-2022 Örgün Eğitim İstatistiklerini açıkladı. MEB’in açıkladığı verilere göre; Türkiye’de geçen eğitim öğretim döneminde okul öncesi eğitim, ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde 19 milyon 155 bin 571 öğrenci örgün eğitim aldı. Cinsiyet dağılımına baktığımı zaman, öğrencilerin 9 milyon 928 bin 304’ü erkek, 9 milyon 227 bin 267’si ise kız. Öğrencilerden 15 milyon 839 bin 140’ı resmî, 1 milyon 578 bin 233’ü özel ve 1 milyon 738 bin 198’i ise açık öğretim kurumlarında eğitim gördü.

Resmî okullarda eğitim görenlerin 8 milyon 147 bin 339’u erkek, 7 milyon 691 bin 801’i kız öğrencilerden oluşurken özel okullarda ise 864 bin 762 erkek, 713 bin 471 kız öğrenci yer aldı. Açık öğretimde kayıtlı aktif öğrencilerin 916 bin 203’ünü erkek, 821 bin 995’ini kızlar oluşturdu. MEB’in açıkladığı istatistiklerde okul ve derslik sayıları ile ilgili olarak ise; 2021-2022 eğitim öğretim yılında 56 bin 200’ü resmî okul, 14 bin 179’u özel okul ve 4’ü açık öğretim okulu olmak üzere toplam 70 bin 383 okulun eğitim hizmeti verdiği belirtiliyor. Bu okulların 14 bin 124’ü okul öncesi eğitim, 24 bin 519’u ilkokul, 18 bin 936’sı ortaokul ve 12 bin 804’ü de ortaöğretim kademesinde yer aldığı, ayrıca resmî okullarda 608 bin 903, özel okullarda 140 bin 551 olmak üzere örgün eğitimde toplam 749 bin 454 derslik kullanıldığı bilgilerine yer veriliyor.

MEB’in, “Düzeltilmiş net okullaşma oranı” araştırmasında metodolojiye dair şu ibare yer alıyor: “2021/22 okullaşma oranları hesaplanırken, kullanılan nüfus ve öğrenci sayılarında Türkiye’de ikamet eden T.C. vatandaşları kapsanmıştır. Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu nüfus ve yabancı uyruklu öğrenci sayıları kapsam dışında tutularak, tamamlanmış olan en son takvim yılı sonu öğrenci rakamları (Şubat 2022) ve tamamlanmış olan en son nüfus rakamları (31 Aralık 2021) kullanılarak hesaplanmıştır. Okul öncesi okullaşma oranları hesaplamalarına yaz eğitimi ve 3-6 yaş oyun odası kurs programı öğrenci sayıları dahil edilmemiştir.”

Konuyu 16 Eylül Cuma günü köşesine taşıyan Evrensel gazetesi yazarı Adnan Gümüş, MEB’in yayınladığı istatistiki verilerin gerçeği gizlediğini ifade ediyor. Gümüş’ün yazısında, TÜİK’in ADNK [Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi] verileri aracılığıyla çağ nüfusunu 31 Aralık 2021 itibarıyla tabloya yerleştirdiğini ve MEB’in “Düzeltilmiş net okullaşma” oranı dikkate alarak hesaplama yapıldığında 2021-2022 eğitim öğretim yılında 5-17 yaş okul çağı nüfusundan 1 milyon 200 bin 892 kişinin okulda hiç kaydı bulunmadığı vurgulanıyor. Ayrıca Gümüş’e göre, devamsızlar bu sayılara dahil değil, yani okul kaydı olup okula gitmeyenler bu sayıların içinde yer almıyor. 3-4 yaş da hiç hesaba alınmamış durumda, onlar da hesaba dahil edildiğinde sayılar çok daha yükseliyor.

Açık öğretimde kayıtlı olan veya Mesleki Eğitim Merkezleri (MEM)’ne giden çocukların da okulda olmadığını hesaba kattığımızda okulda olmayan, açıkta olan veya mesleki eğitim merkezlerine yönlendirilen çocuk öğrencilerin sayısı 3 milyon, 339 bin 309 kişiyi bulduğu görülüyor.

MEB’in yayınladığı istatistiklerin ortaya koyduğu verilerde özellikle ortaöğretim çağında olan çocuklar arasında devamsızlığın yüksek seviyelerde olduğu görülüyor. Bu verilerden hareketle, Türkiye’de Covid-19 pandemisi ile birlikte eğitim dışı kalan çocuk sayısında yaşanan artışın, eğitim sistemimizin derhal çözüme kavuşması gereken en büyük sorunları arasında yer aldığını söylemek mümkün.

Kaynakça:

Gümüş, Adnan, “MEB İstatistikleri: 3 milyon 339 bin 309 Çocuk Okulda Yok”, Evrensel Gazetesi

https://www.evrensel.net/yazi/91606/meb-istatistikleri-3-milyon-339-bin-309-cocuk-okulda-yok 

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), “2021-2022 Örgün Eğitim İstatistikleri”

http://www.meb.gov.tr/2021-2022-orgun-egitim-istatistikleri-aciklandi/haber/27552/tr