Nefes Alamıyorum!: Türkiye’de Hava Kirliliği
Elif Olça Arslantekin
Nüfusun artması ve kaynakların aşırı kullanımıyla beraber günümüzde çevre sorunlarının ciddiyeti giderek artıyor. Yaşamın en temel gerekliliklerinden olan havanın, kalitesinin bozulması ise kitlesel sorunlara neden oluyor. Öyle ki, bu sorunların geçmişte ölümcül sonuçlara dahi sebep olduğu görülüyor.
1930 yılında Belçika’da üç gün içinde altmıştan fazla insan hava kirliliğinden dolayı hayatını kaybederken 1948 yılında ABD’nin 14.000 kişilik Donora kasabasında 5000-7000 kişi hastalandı, 20 tanesi hayatını kaybetti. 1952’de Londra’da ise sis ve hava kirliliğine bağlı olarak 12.000 kişi hayatını kaybetti. Yaşanan bu kayıplardan iki önemli sonuç çıkarıldı: hava kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki etkisi daha bilimsel ve net olarak idrak edildi ve hava kirliliği ile ilgili gerekli önlemlerin alınması gerektiği anlaşıldı.
Türkiye’de hava kirliliğine bağlı ölüm sayıları ortalamanın üstünde
OECD’nin 2019 yılı için yayınladığı 1.000.000 kişi başına düşen ölüm oranında Türkiye 499 kişi ile onuncu sırada yer alırken ilk sırada 1296 ölüm ile Bulgaristan yer alıyor. Türkiye’deki hava kirliliğine bağlı ölümlerin sayısının, OECD ülkelerindeki ölüm oranlarının ortalamasından çok daha yüksek olduğu görülüyor.
İsviçre merkezli IQAir kirlilik teknolojisi firması tarafından dünya çapında 117 ülke ve 6 bin 475 kentin hava kalitesinin ölçüldüğü 2021 Dünya Hava Kirliliği Raporu’nda Türkiye sıralamasını koruyarak yine 46. sırada yer aldı. Iğdır Avrupa bölgesinin havası en kirli kenti olurken Düzce beşinci sırada yer aldı. Dahası, Türkiye Avrupa ülkeleri arasında havası en kirli 7. ülke oldu.
Türkiye’nin temiz havası bitiyor
Greenpeace Türkiye’nin yaptığı araştırmada 2022’nin ilk çeyreğinde Türkiye’nin birçok şehrinde PM10 limit aşımının 35 günü geçtiği görülüyor. Bunun yanı sıra bu sene için daha şimdiden temiz hava limitinin sonuna gelen Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinde hava kirliliğini daha da arttıran projeler yapılmaya devam ediyor. Afşin-Elbistan Termik Santrali’ne yapılması planlanan iki ek ünite, Elbistan’ın havasını daha da olumsuz etkileyerek hava kalitesinin insan sağlığını tehdit edecek sınırlara gerilemesine sebep olabilir.
PM10 Nedir?
Çapı 10 mikrometreden daha küçük olan toz zerreciklerini ifade etmek için kullanılan PM 10 tüm kirleticiler arasında en zararlı ve tehlikeli olanı. Solunum yolu ile vücudumuza giren PM10 akciğerlerin derinliklerine kadar nüfus ediyor. Kalp ve akciğer hastalıkları ve kanser hastalıklarına yakalanma oranlarını ciddi oranda artırıyor.
Giderek kötüleşen Türkiye’nin hava kalitesi için gereken önlemlerin alınması gerekiyor. Hava kalitesini etkileyen temel sebeplerden ikisi olan sanayileşmenin ve kentleşmenin düzenlenmesi toplum sağlığı için kritik önem taşıyor.
Kaynaklar:
Türkiye Klinikleri, Hava Kirliğinin Tarihsel Gelişimi
OECD, Air pollution effects
https://data.oecd.org/air/air-pollution-effects.htm
Euronews, Dünya Hava Kirliliği Raporu: Türkiye 46. sırada, Iğdır ve Düzce Avrupa’nın en kirli kentleri
Ayrıcalıklı Abonelik
ABONELİK PAKETLERİMİZİ İNCELEDİNİZ Mİ?
Size uygun paketi seçin, detaylı anket raporları düzenli olarak e-postanıza gelsin.
İNCELE