İstediğini Yazamamak: Basın Özgürlüğü
Ayşe Hümeyra Çamurcu
İnternet çağında yaşamamızın bir güzel yanı da istediğimiz, merak ettiğimiz her bilgiye saniyeler içerisinde ulaşabiliyor olmamız. Ancak bilgiye erişimin kolaylaşması beraberinde bazı sorunları da getiriyor. Bu sorunların belki de en büyüğü bilginin doğruluğu konusunda karşımıza çıkıyor. Günümüzde artık tek bir doğru yok, doğrular var. Çünkü bilgi çok hızlı bir şekilde, çok fazla kaynak tarafından üretilip internet aracılığıyla önümüze sürülüyor. Ve tabii ki de bu bilgilerin doğruluk konusunda filtrelenmesi de imkansız denilebilecek düzeyde bir zorluğa sahip.
Elbette bu durumun avantajlı yanları da yok değil. İnternete olan bu erişim basın özgürlüğü de büyük bir katkı sağlıyor. Bu durumun önemi özellikle de basının otorite tarafından baskı altına alındığı ülkelerde varlığını hissettiriyor. RSF’in yayınladığı 2022 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi de bu konuda bize kılavuz olacak nitelikte bir veriye sahip. İlk olarak bu raporun hangi kriterler göz önüne alınarak hazırlandığını açıklayacak olursak; hapisteki gazetecilerin veya medya çalışanlarının sayısı; kaçırılmış, fiziksel olarak saldırı ve sansüre uğramış gazetecilerle ilgili sorular; gazetecilerin otosansür uygulamaları ve hükümetin basına uyguladığı baskı, müdahaleyle ilgili sorular sorularak puanlandırma yapılıyor.
Rapora göre Türkiye, basın özgürlüğü konusunda 180 ülke arasında 149’uncu sırada yer alıyor. Sıralamamız her ne kadar aşağılarda kalsa da aslında bu Türkiye için bir gelişme sayılabilir. Çünkü geçtiğimiz yılın raporuna göre Türkiye 4 sıra daha yukarı çıkmayı başarmış durumda! Sıralamadaki birkaç puanlık yukarıya çıkışımızın sebepleri arasında gazetecilerin uğradığı şiddeti eleştirmek için yapılan toplu eylemler, basın özgürlüğü yolunda açılan bazı davalarda mahkemelerden olumlu kararların çıkması ve gazetecilere yönelik tutuklamaların geçtiğimiz seneye oranla azalması bulunuyor.
Türkiye’nin 41.25 puanla 149’uncu sırada yer aldığı raporda 1’inci sırada yer alan ülke ise 92.65 puanla Norveç. Norveç’in ardından 90.27 puanla Danimarka, 88.84 puanla da İsveç geliyor. İlk üç ülkeyi bir kenara bırakıp biraz da listenin sonlarına gittiğimiz zaman ise 13.92 puanla sonda yer alan Kuzey Kore’yi görüyoruz. Kuzey Kore’nin üstünde ise 19.62 puanla Doğu Afrika’da yer alan Eritre, onun üstünde ise 23.22 puanla İran yer alıyor. Raporda Türkiye’nin aşağı sıralarda yer almasının sebepleri arasında 9 gazetecinin hapiste olması bulunuyor. Ayrıca rapora göre, Türkiye’de ulusal medyanın %90’ı hükümet kontrolünde yayın yapıyor.
Türkiye’de basın özgürlüğünün bulunduğu konumu açıkça ortaya koyan raporu teyit eden bir başka veri de Dünya Demokrasi Endeksi 2021 Raporu. 2012 yılında Dünya Demokrasi Endeksi Raporu’nda 87’nci sırada yer alan Türkiye, 2021 yılında ise 103’üncü sıraya kadar geriledi.
Kaynaklar:
RSF, “2022 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi”
Türkiye Raporu, “Türkiye Dünya Demokrasi Endeksi’nde Kaçıncı Sırada?”
https://turkiyeraporu.com/arastirma/turkiye-dunya-demokrasi-endeksinde-kacinci-sirada-7440/
Vikipedi, “Basın Özgürlüğü Endeksi”
https://tr.wikipedia.org/wiki/Bas%C4%B1n_%C3%96zg%C3%BCrl%C3%BC%C4%9F%C3%BC_Endeksi
BBC News, “Türkiye, Basın Özgürlüğü Endeksinde 180 Ülke Arasında 149’uncu Sırada Yer Aldı”
Ayrıcalıklı Abonelik
ABONELİK PAKETLERİMİZİ İNCELEDİNİZ Mİ?
Size uygun paketi seçin, detaylı anket raporları düzenli olarak e-postanıza gelsin.
İNCELE