İskoçlar Bağımsızlık İstiyor Mu?
Yusufcan Kalkan
18 Eylül 2014’te gerçekleşen İskoçya bağımsızlık referandumunda İskoçlar %55 “hayır” oyuyla Birleşik Krallık’a bağlı kalmıştı. Referandumdan “bağlılık” kararı çıksa da bağımsızlık meselesi İskoçlar için gündemde kalmaya devam etti. Son yıllarda ise İskoç halkında ikinci bir bağımsızlık referandumu talebi giderek yükselmeye başladı. Özellikle Brexit sonrasında İskoçya’da bağımsızlık talep edenlerin oranının arttığı düşünülüyor.
Dış politika, askeri savunma ve birtakım kamu kaynakları bakımından Birleşik Krallık’a bağımlı olan İskoçya, kendi parlamentosu, hukuk ve eğitim sistemi ile kilisesi olan özerk bir devlet niteliğine sahip.
2014’teki bağımsızlık referandumunun sekiz yıl sonrasında İskoçya’da bağımsızlık yeniden gündeme gelirken, yerel hükümetin 2023 sonbaharı için yeni bir bağımsızlık referandumu kararı alması planlanıyor. Ancak, bağımsızlık referandumunun yapılması için İskoçya Bölgesel hükümetinden çıkacak olası bir referandum kararının İngiltere Parlamentosu tarafından da onaylanması gerekiyor. 2020 yılında İskoçya tarafından yapılan yeni referandum talebi İngiltere başbakanı Boris Johnson tarafından reddedilmişti.
Olası bir yeni bağımsızlık referandumu için İngiltere Parlamentosu’nda çoğunluğu elinde bulunduran Muhafazakar Parti’nin tutumu oldukça kritik konumda. İskoçlar için ise 2016 yılında Brexit ile değişen koşullar, ikinci bir bağımsızlık referandumu için en çok dillendirilen sebeplerin başında geliyor. Zira, Brexit referandumunda Birleşik Krallık genelinde %52 ile AB’den ayılmaya ‘evet’ oyu çıkarken, İskoçya’da halkın %62’si Brexit’e ‘hayır’ oyu vermişti.
İngiltere menşeli YouGov’un Haziran 2022’te yayınlanan araştırmasına göre İskoçya’da bağımsızlık isteyenlerin oranı, bağlılığın devamını isteyenlerin hala gerisinde.
Yapılan ankette bağımsızlık isteyenlerin oranı %45, bağlılığın devamını isteyenlerin oranı ise %55 olarak gerçekleşti. Bu da yakın dönemde yapılacak olası bir bağımsızlık referandumunda çıkacak sonucun, 2014 yılındaki sonuçtan pek de farklı olmayacağını gösteriyor.
Geriye dönük anket sonuçlarına baktığımızda ise bağımsızlık isteyenlerin zirve orana ulaştığı dönemin %53 ile 2020 Ağustos ayı olduğu görülüyor. O tarihten bu yana bağımsızlık isteyenlerin oranında istikrarlı bir düşüş var.
Araştırmada İskoç toplumuna olası bir bağımsızlık referandumunun ne zaman yapılması gerektiği sorusu da yöneltildi. Buna göre, İskoç halkı olası bir ikinci bağımsızlık referandumunun bağımsızlık yolundaki son referandum olmasını istiyor.
İskoçya’da referandumun 2022 yılı içerisinde gerçekleşmesini isteyenlerin oranı %18’de kaldı. Halkın %71’i ise referandumun bu sene yapılmasını istemiyor. 2023 yılında referandum yapılmasını isteyenlerin oranı %28’e ulaşırken, halkın %59 ile çoğunluğu gelecek sene için referandum yapılmasına soğuk bakıyor. Fakat, veriler İskoç toplumunun gelecek beş sene içerisinde yapılacak olası bir referanduma olumlu baktığını ortaya koyuyor. Gelecek beş sene içerisinde bir referandum yapılmasını isteyenlerin oranı %42 iken, buna karşı çıkanların oranı %41.
İskoçya’daki bağımsızlık talebi kuşaklar arasında fazla değişkenlik gösteriyor. Verilere göre 16-24 yaş arası İskoç gençlerin %59’u bağımsızlık isterken, %41’i ise Birleşik Krallık’a bağlılıktan yana. 25-49 yaş arasında ise bağımsızlık isteyenlerin oranı 6 puan düşerek %53’te seyrediyor, bağlılıktan yana olanların oranı ise %47’ye yükseliyor. 50-64 yaş arasında ise bağımsızlık isteyenlerin oranı %40, bağlılık yanlılarının oranı ise %60 olduğu görülüyor. 65 yaş ve üstünde ise bağımsızlık isteyenlerin oranı %30’da kalırken, bağlılık yanlılarının oranı %70’e yükseliyor. Sonuçlara göre yaş düştükçe bağımsızlık isteyenlerin oranı yükseliyor. Bağımsızlık talebinde olanlar 16-49 yaş aralığında çoğunluğu oluştururken, ileri yaş gruplarında bağlılıktan yana olanların oranı bağımsızlık taraftarlarının üzerine çıkıyor.
Sonuç olarak, Brexit’in etkisiyle bağımsızlık talebi zamanla büyürken toplum, birkaç yıl içerisinde olmasa da 2020’li yıllar bitmeden yapılacak yeni bir referandumdan bağımsızlık kararının çıkabileceğine inanıyor.
Kaynaklar:
YouGov, “Where do Scots stand on independence in 2022?”, erişim: 17.06.2022,
Trt Haber, “İskoçlar bağımsızlık için yürüdü”, erişim: 17.06.2022,
https://www.trthaber.com/haber/dunya/iskoclar-bagimsizlik-icin-yurudu-680319.html.
BBC Türkçe, “İskoçya’da bağımsızlık için ikinci kez referandum yapılacak mı?”, erişim: 17.06.2022
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-55841047.
Euronews Türkçe, “İskoçya Başbakanı Strugeon bağımsızlık referandumunun 2023 sonuna kadar yapılmasını hedefliyor”, erişim: 17.06.2022
Ayrıcalıklı Abonelik
ABONELİK PAKETLERİMİZİ İNCELEDİNİZ Mİ?
Size uygun paketi seçin, detaylı anket raporları düzenli olarak e-postanıza gelsin.
İNCELE