Hak, Hukuk Peki Ya Adalet?
Yusuf Emre Kaya
Türkiye’de uzun yıllardır adalet ve hukuk kavramları sıkça tartışılıyor. Gerek hukukun üstün olmadığı gerekse de adaletin yalnızca belirli bir kesim için işlediği düşüncesi, toplumun hukuka ve adalet sistemine olan güvenini fazlasıyla sarsıyor.
Nitekim, KONDA Araştırma tarafından Ekim 2021’de yapılan Hapishaneler ve Mahpuslar Algı Araştırması’nda sorulan ‘Türkiye’deki Adalet Sistemine Güveniyor Musunuz?’ sorusuna katılımcıların %69’u ‘’Hayır, güvenmiyorum’’ cevabını verirken sadece %31’i ‘’Evet, güveniyorum’’ cevabını verdi.
Yine geçtiğimiz aylarda Dünya Adalet Projesi (WJP) tarafından ‘2021 Yılı Hukukun Üstünlüğü Endeksi’ yayımlandı. Yetkilerin sınırlandırılması, yolsuzluk, şeffaflık, temel haklar, güvenlik ve ceza yargılamaları gibi kriterlerin değerlendirildiği endekste listenin ilk sıralarını Danimarka, Norveç ve Finlandiya aldı. Avrupa ortalamasının 0,73 olduğu endekste Türkiye ise 0,42 puanla 139 ülke arasında 117. sırada yer alarak önceki yıllara göre gerileme kaydetti. Endekste 0 ile 1 puan üzerinden değerlendirilen sıralamalarda Türkiye, 2012 yılında 0,51 puan ile 58. sırada yer aldı. 2013 yılından itibaren ise kitlesel gösterilere baskının artması Türkiye’nin sıralamasını 80. sıraya kadar gerilemesine sebebiyet verdi. Terör olaylarından dolayı toplumun güvenlik endişesinin artmasıyla 2016 yılında 99. sıraya gerileyen Türkiye, 2018 yılında Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçip hükümet yetkilerini genişleterek 2019 yılında 109. sıraya kadar düştü. 2021 Yılı Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nin alt kırılımlarına bakıldığı zaman ise Türkiye, en düşük puanı hükümet yetkilerinin sınırlandırılması faktöründen alarak 134. sırada konumlanıyor. Temel haklar faktörüne bakıldığı zaman ise Türkiye’nin 133. sırada yer aldığı gözlemleniyor. Türkiye, geçen yıllara göre gerileme gösterse de en yüksek puanı düzen ve güvenlik faktöründen alarak 83. sırada yer aldı.
Türkiye Raporu’nun 2020 Aralık Ayı Araştırması’nda sorduğu ‘’Türkiye’de adalet alanında reforma ihtiyaç var mı?’’ sorusuna katılımcıların %87,2’si evet cevabını verirken sadece %12,8’i hayır cevabını verdi. Yine aynı araştırmada yöneltilen ‘’Hükümetin adalet alanında başarılı bir reform yapabileceğini düşünüyor musunuz?’’ sorusuna ise katılımcıların %56,2’si hayır yanıtını verirken evet yanıtını verenlerin oranı %43,8 oldu.
Kaynaklar:
World Justice Project, Publications: Rule of Law Index Reports (2012, 2014, 2015, 2016, 2018, 2019, 2020, 2021)
https://worldjusticeproject.org/our-work/publications/rule-law-index-reports
KONDA, İnsan Hakları Derneği, Hapishaneler ve Mahpuslar Algı Araştırması, Ekim 2021
Ayrıcalıklı Abonelik
ABONELİK PAKETLERİMİZİ İNCELEDİNİZ Mİ?
Size uygun paketi seçin, detaylı anket raporları düzenli olarak e-postanıza gelsin.
İNCELE