Geleceğe Yatırım: AR-GE
İzel Kocaman
Küresel kapitalizmin güncel rekabeti, bilgi ve beceriye dayalı bir üretim tarzına doğru yöneliyor. İçinde bulunduğumuz bu süreç, ülkemiz açısından bir gelecek tartışmasını da beraberinde getirmekte. Tartışmaların ana merkezinde şu soru yer alıyor: Üretim teknolojileri, otomasyon, elektronik, bilişim teknolojileri olağanüstü bir hızla gelişirken Türkiye bu süreci hangi kaynak ve altyapı ile yürütebilecek? Bu sorunun yanıtında çoğu zaman Ar-Ge faaliyetlerine atıfta bulunulmakta ve bu kapsamda da Ar-Ge harcamalarına dikkat çekilmekte. Ar-Ge (Araştırma ve deneysel geliştirme) insan, kültür ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının arttırılması ve bu dağarcığın yeni uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmalar olarak tanımlanabilir.
Merkezi yönetim bütçesi verileri kullanılarak yapılan hesaplamalara göre 2021 yılında Ar-Ge faaliyetleri için gerçekleştirilen harcama 20 milyar 249 milyon TL oldu. Bu sonuca göre, merkezi yönetim bütçesinden yapılan Ar-Ge harcamalarının 7 trilyon 209 milyar TL olan Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içerisindeki oranı %0,28 oldu. Bütçe başlangıç ödenekleri esas alınarak hesaplanan tahmini sonuçlara göre 2022 yılı merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge faaliyetleri için 26 milyar 307 milyon TL tahsis edildi. Dolaylı Ar-Ge desteği yani Ar-Ge faaliyetlerine yönelik vergi indirimi ve istisnaların toplamı ise 13 milyar 416 milyon TL oldu.
Ar-Ge için merkezi yönetim bütçesinden yapılan harcamalar sosyo-ekonomik hedeflere göre sınıflandırıldığında 2021 yılında en fazla Ar-Ge fonlaması %48,3 ile genel bilgi gelişimi için üniversitelere yapıldı. Bu sosyo-ekonomik hedefi; sırasıyla %15,6 ile savunma, %10,3 ile endüstriyel üretim ve teknoloji, %10,0 ile genel bilgi gelişimi Ar-Ge (Diğer kaynaklardan finanse edilen) ve %4,8 ile ulaşım, telekomünikasyon ve diğer altyapılar takip etti. Ar-Ge fonlaması bir önceki yılda da benzer bir şekilde gerçekleşti. 2020 yılında en fazla Ar-Ge fonlaması %48,8 ile genel bilgi gelişimi için üniversitelere yapılmıştı. Bu sosyo-ekonomik hedefi; sırasıyla %13,4 ile savunma, %10,2 ile endüstriyel üretim ve teknoloji, %6,7 ile ulaşım, telekomünikasyon ve diğer altyapılar ve %5,9 ile eğitim takip etti.
Dünya genelinde Ar-Ge çalışmalarına yönelik yapılan gayri safi yurt içi hasıla rakamlarına baktığımızda ,OECD verilerine göre, yaklaşık 7 milyon dolar ile ilk sırada Amerika yer alıyor. Sırasıyla Çin, 27 Avrupa Birliği ülkesi, Japonya, Almanya, Güney Kore, Fransa ve İngiltere takip ediyor.
Kaynaklar:
OECD, OECD Main Science and Technology Indicators Highlights – March 2022
https://www.oecd.org/sti/msti-highlights-march-2022.pdf
TMMOB, Dünyada ve Türkiye’de Ar-Ge Faaliyetleri
https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/ARGE%20rapor%20web.pdf
TÜİK, Merkezi Yönetim Bütçesinden Ar-Ge Faaliyetleri İçin Ayrılan Ödenek ve Harcamalar, 2022
TÜİK, Merkezi Yönetim Bütçesinden AR-GE Faaliyetleri İçin Ayrılan Ödenek ve Harcamalar, 2021
Ayrıcalıklı Abonelik
ABONELİK PAKETLERİMİZİ İNCELEDİNİZ Mİ?
Size uygun paketi seçin, detaylı anket raporları düzenli olarak e-postanıza gelsin.
İNCELE