Share on facebook
Share on twitter
Share on email
Share on whatsapp

Faiz Politikası ve Enflasyon Gelir Dağılımını Nasıl Etkiliyor?

Büşra Aydoğdu

Türkiye ekonomisi gelişmekte olan benzer ölçeklerdeki ülke ekonomileri arasında tercih edilen ısrarlı düşük faiz politikasının da etkisiyle negatif ayrışmaya devam ediyor. Dolarizasyon ve bağlantılı olarak enflasyon ise yükselişini sürdürüyor. Aşağıdaki grafik enflasyondaki yükselişi gösteriyor. 

Biliyoruz ki, finansal ve ekonomik başarı için yatırımları çekebilmenin yolu rasyonel politikalardan ve buna bağlı gelişen sağlıklı makroekonomik çıktılardan geçmekte. Şu anda izlenen politikanın iddia edildiği gibi yatırım çekip ekonomiyi canlandırmadığı gibi gelir dengesizliğini arttırdığını söylemek mümkün.

TÜİK’in finansal yatırım araçlarının reel getirilerine dair verilerini incelediğimizde, hiçbir yatırım aracının tasarrufları enflasyon karşısında korumaya yetmediğini görüyoruz. Enflasyon karşısında izlenecek en rasyonel yol, birikimleri ve geliri tüketime dönüştürmek veya borçlanmak olarak görünüyor. Bu bağlamda birikim sahiplerinden borç alanlara doğru bir servet transferinden söz etmek mümkün. Yüksek enflasyon ortamında tüketimin cazip hale gelmesi, yükselen talep yoluyla enflasyonun daha da artarak bir kısır döngüye girilmesine yol açıyor.

BDDK verilerine göre Nisan ayının 2. haftası itibariyle geçen yılın aynı haftasına göre TL bazında toplam krediler %36, tüketici kredileri ve kredi kartı borçları %24 ve ticari krediler %43 arttı. Tüketici kredileri arasında konut kredileri %14 ve ihtiyaç kredileri %20 artış gösterdi. Ancak tüketici kredilerinin büyüme hızının enflasyondan düşük olması, ucuz kredilerin tüketimi körüklemeye yetmediğini gösteriyor.

Enflasyon maaşlı çalışanların alım gücünü hızla düşürüyor. Bu konuda en çarpıcı örneklerden biri konut piyasası. TCMB Konut Fiyat Endeksi’ne göre Şubat 2022’de geçen yılın aynı ayına göre konut fiyatları nominal olarak %96,4, reel olarak ise %26,9 oranında arttı. İstanbul, Ankara ve İzmir’de bir yıllık artış sırasıyla %106,3, %97,1 ve %90,1 oldu. Konut kredisi faizleri düşük olmasına rağmen, yükselen fiyatlar karşısında konut satın almak, toplumun geniş kesimleri için ulaşılamaz bir hayal haline geldi. Kiralardaki yükseliş de genç ve yoksul kesimden ev sahiplerine doğru bir servet transferi yaşandığı anlamına geliyor. Öyle ki artık barınma gibi temel bir ihtiyaç, arz-talep dengesinin tüketici aleyhine inanılmaz seviyede bozulması ile özellikle yoksul ve alt gelir grubu için ciddi bir problem haline gelmiş görünüyor. 

Kur Korumalı Mevduat örneği de gelir adaletini bozucu bir yatırım aracı olarak karşımıza çıkıyor. Mevduat sahiplerine toplumun genelinden toplanan vergilerle kurdaki artış kadar bir gelir garanti ediliyor. 

Bu şartlarda, özellikle yoksulluk sınırı altında yaşayan 51 milyon vatandaşın her geçen gün fakirleştiğini ve ancak belirli bir kesime gelirini ve servetini oldukça yüksek seviyelere taşıma imkanı tanındığını görüyoruz. Yanlış para politikası, liranın değer kaybını ve buna bağlı enflasyonu arttırırken gelir dengesi ve dağılımının kötüleşmesine açık bir şekilde izin veriyor. Ekonomik eşitsizliklerin boyutları giderek korkutucu seviyelere ulaşıyor ve vatandaş için koşullar daha da ağırlaşıyor.

 

Kaynaklar: 

TÜİK, Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getiri Oranları, Mart 2022

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Finansal-Yatirim-Araclarinin-Reel-Getiri-Oranlari-Mart-2022-45572#

TCMB, Konut Fiyat Endeksi, 2022

https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Reel+Sektor+Istatistikleri/Konut+Fiyat+Endeksi/

BDDK, Haftalık Bankacılık Verileri, 2022

https://www.bddk.org.tr/bultenhaftalik

 

 

Ayrıcalıklı Abonelik

Türkiye Raporu’na Abone olarak her ay Türkiye çapında 1500 kişi ile yapılan anket çalışmalarının sonuçlarına ulaşabilirsiniz. Tüm sonuçlar parti, yaş, çalışma ve eğitim kırılımlarıyla beraber raporda yer alır. Aşağıdaki farklı paketleri inceleyerek seçtiğinizi satın alın.

İlgili Gönderiler

ABONELİK PAKETLERİMİZİ İNCELEDİNİZ Mİ?

Size uygun paketi seçin, detaylı anket raporları düzenli olarak e-postanıza gelsin.

İNCELE

Önerilenler

Türkiye Raporu mobil uygulamasına abone ol, her ay Türkiye çapında 2000 kişiyle yapılan anket çalışmalarının detaylı sonuçları ayda iki kez cebine gelsin.

Tekrar hoşgeldiniz!

Hesabınıza aşağıdan giriş yapın

Yeni hesap oluştur!

Kayıt için aşağıdaki formu doldurun

Şifrenizi kurtarın

Şifrenizi sıfırlamak için aşağıda kullanıcı adınızı ya da email adresinizi girin.