Düzensiz Göç ile Yeterince Mücadele Ediliyor Mu?

Ali Yağmur Özyurtseven

Tarih boyunca yaşanan göç dalgaları tarihi olaylara gebe oldu ve bu göçlerin gerçekleşmesinde özellikle iklim değişikliklerinin ve yaşanan savaşların çok büyük etkisi oldu. Bu göçlerin belki de en bilineni Kavimler Göçü yüzyıllar sürdü ve neticesinde Roma İmparatorluğu yıkıldı. Modern zamanlara bakmak gerekirse, özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki göçler savaşlar neticesinde oldu ve bu göçlerin büyük kısmından Türkiye de etkilendi dersek yalan olmaz. Özellikle son 10 yılda gerçekleşen Suriye İç Savaşı ve Afganistan’da Taliban’ın yönetimi ele geçirmesi neticesinde Türkiye’ye milyonlarca insanın gelmesi Türkiye’de insanlara düzensiz göç ile yeterince mücadele edilip edilmediğini sorgulatmaya başladı.  

Düzensiz göçün tam olarak ne olduğunu anlatmak gerekirse, bir ülkeye yasadışı şekilde giriş yapmak, bir ülkede yasadışı şekilde kalmak veya yasal yollarla girip yasal süresi içerisinde çıkmamak anlamına gelmektedir. Düzensiz göç konusunda üç çeşit ülke vardır. Bunlar; hedef, transit ve kaynak ülkelerdir. Kaynak ülke, göçmenin çıktığı ülkedir. Hedef ülke ise gidilmek istenen ülkedir. Transit ülke ise üstünden geçilen ülkedir. Türkiye normalde konumundan ötürü transit ülkedir ancak Avrupa’ya gitmek isteyip gidemeyip kalanlardan ötürü hedef ülke halini almıştır. 

Türkiye’nin son 35 yılda aldığı göçlerden bahsetmek gerekirse, Yugoslavya ile başlayabiliriz. 1991 yılında çıkan ve yaklaşık 10 yıl süren Yugoslavya İç Savaşı neticesinde Türkiye’ye çok sayıda göçmen geldi. Yine, sadece 6 ay sürmesine rağmen Birinci Körfez Savaşı neticesinde de Türkiye’ye Irak’tan çok fazla gelen oldu. (Bunun yaşanmasından savaştan önce gerçekleşen Halepçe Katliamı’nın da çok büyük etkisi oldu.) 2000’li yıllara gelirsek, hem İkinci Körfez Savaşı hem de Afganistan Savaşı neticesinde 2000’li yılların başlarında göç dalgasının ana sebebi olduğu söylenebilir. Tabloya bakarsak, 2015 yılından sonra yakalanan göçmen sayısında büyük bir artış olduğu gözleniyor. Bunda, Suriye İç Savaşı’nın çok büyük etkisi olmakla birlikte 2019 yılında zirve yaptığı görülüyor. 

2022 yılındaki düzensiz göçe değinmek gerekirse, 2021 yılının Ağustos ayında Taliban’ın Afganistan’da yönetimi ele geçirmesi ve Batılı devletlerin tamamen çekilmesi ile birlikte Afganistanlılar ülkelerini terk etmek zorunda kaldılar. Terk edenlerin çok büyük kısmı da İran üzerinden Türkiye’ye gelirken internete düşen videolar çok fazla tepki topladı. Göç İdaresi Başkanlığı’nın verilerine göre de yakalanan düzensiz göçmenlerin neredeyse yarısı Afganistan vatandaşı. İkinci sırada savaşın devam ettiği Suriye’den gelen Suriyeliler yer alırken üçüncü sırada ise Afganistanlılar ile birlikte gelen Pakistanlılar var. 

Kaynak:

Göç İdaresi Başkanlığı, Düzensiz Göç

https://www.goc.gov.tr/duzensiz-goc-istatistikler