Dünyada ve Türkiye’de Maden Kazaları

Umut Yahya Toplandı

Maden kazaları Türkiye’de can almaya devam ediyor. Bartın’ın Amasra ilçesinde 41 işçinin canını alan maden kazasının ardından güvenlik önlemlerinin ve denetimlerin yeterliliği tekrar kamuoyu tarafından sorgulanmaya başladı. Ne yazık ki, Türkiye’nin karnesi bu konuda oldukça zayıf. 1941 yılından bu yana 3000’den fazla maden işçisi yaşamını yitirdi. Bu sayı Türkiye’yi ölümlü maden kazalarında lider ülkelerden biri yapıyor. 

2007-2012 yılları arasında yapılan bir araştırmaya göre, her 1 milyon ton kömür üretimi başına gerçekleşen ölüm olayı ortalaması Amerika’da 0,02, Hindistan’da 0,13 iken aynı oran Türkiye’de 0,47’ye çıkıyor. Ülkemizde madencilik sektöründe iş kazası geçiren sigortalı sayısının maden türlerine göre dağılımı incelendiği zaman ise kömür madenlerinin diğerlerinden ciddi ölçüde ayrıştığı söylenebilir. 2013-2015 yılları arasında kömür madenlerinde 28.744 iş kazası gerçekleşirken metal cevheri madenciliğinde sayı 3.082 iken diğer maden ve taş ocaklarında ise 4.794’e kadar düşüyor.

Yaşanan kazalardaki ana sebepler göçükler, yangınlar ve metan gazı ile havanın karışmasıyla meydana gelen grizu patlamaları. Yapılan açıklamalara göre, Amasra’da yaşanan kaza da grizu patlaması nedeniyle gerçekleşti. Grizu patlamalarının önlenmesi için alınması gereken önlemlerin başında doğal havalandırma yerine mekanik hava sistemleri, emici-üfleyici fanlar kullanılması geliyor. Ayrıca madenin mümkün olan en yüksek sayıda bağımsız havalandırma bölümlerine ayrılması da son derece önemli. Göçüklere karşı alınabilecek en etkili önlem ise çelik kalkan ve hidrolik direk sistemlerinin maden ocaklarına entegre edilmesi. Bu yöntem son yıllarda yaygınlaşmaya başlasa dahi hala madenlerin çoğunda maliyet kaygısından ötürü göçük ve çökmeler yalnızca klasik ağaç tahkimat yöntemiyle önlenmeye çalışılıyor.

Bunların yanında, dünyada da Türkiye’de olduğu gibi çok sayıda, maden işçisinin hayatını kaybettiği kaza gerçekleşti.. Yaşanmış en büyük kaza 1942 yılında Çin’de gerçekleşirken tam 1549 işçi hayatını kaybetti. İkinci sırada Fransa’da, 1906 yılında gerçekleşti ve tam 1099 işçi hayata veda etti. Bunlara karşın, bu tarz büyük kazalar artık, özellikle Batılı ülkelerde, yaşanmazken yaşanmış son büyük kaza 2014 yılında Manisa’nın Soma ilçesinde yaşandı ve tam 301 işçi vefat etti.

Kaynakça:

Wikipedia, Mining accident

https://en.wikipedia.org/wiki/Mining_accident

Wikipedia, Türkiye’deki madencilik kazaları listesi

https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye%27deki_madencilik_kazalar%C4%B1_listesi

ÇASGEM, Madencilik Sektöründe İş Kazaları

https://www.csgb.gov.tr/media/3233/madencilik.pdf

Anadolu Ajansı, Maden göçüklerine “çelik kalkan” tedbiri

https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/maden-gocuklerine-celik-kalkan-tedbiri/52623