Dünyada ve Türkiye’de İntihar Oranları

Umut Yahya Toplandı

Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre son 45 yılda dünya genelinde intihar oranları %45 arttı. Bugün intiharlar en yaygın 10 ölüm sebebi arasında gösteriliyor. İntihar oranları; cinsiyet, sosyo-ekonomik statü, meslek, yaş grubu ve yaşanılan coğrafyaya göre ciddi boyutta değişkenlik gösterebiliyor.

Günümüzde her 100.000 ölüm olayı başına düşen intihar sayısına bakıldığında Türkiye, hem OECD hem de  Avrupa ülkelerinin hayli altında seyrediyor. OECD ortalaması 10,25 iken Türkiye’de bu sayı 2,83’e kadar iniyor. Bunun yanında, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde intihar oranlarının dünya ortalamasının bariz bir biçimde altındayken geri kalan Afrika kıtası, Avrupa ve Kuzey Amerika’nın aynı ortalamayı yükselttiği görülüyor.

Bunun yanında, erkek intiharlarının kadın intiharlarına göre radikal bir seviyede fazla olduğu ifade edilebilir. Bu konunun ölçümlenebildiği ülkeler arasında kadın intiharlarının daha fazla olduğu tek ülke Fas. Bazı istisna ülkeler haricinde cinsiyet bazında intihar sayısındaki yakınlık ile ülkenin gelişmişlik seviyesi arasında korelasyon bulunuyor. Batı Avrupa ve Kuzey Amerika’da her kadın intiharı aşına düşen erkek intiharı ortalaması 2,5 ile 3,5 arasında değişirken bu oran Afrika kıtasında 10,5’e kadar yükseliyor. Aynı zamanda doğu Avrupa ve Rusya’da da bu farkın diğer ülkelere nazaran daha açık olduğunu söylemek mümkün. Türkiye’de ise her kadın intiharı başına 4 erkek intiharı düşüyor. Bu durum ataerkil sistemin erkekler üzerinde yarattığı baskı ve sorumluluk duygusuyla açıklanabilir. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin gelişmiş ülkelerde gelişmemiş ülkelere kıyasla görece ilerlemiş olması bu ülkelerde toplumun büyük oranda erkeğe yüklediği bazı sorumlulukların paylaşılmasını da sağlıyor. Bu durum intiharın birincil sebeplerinden olan kaygı ve stres unsurunu azaltıyor. 

TÜİK verilerine göre ise bilinen intihar sebeplerinde belirli bir hastalığın yarattığı acıdan kurtulma isteği %22 oranla birinci sırada geliyor. İkinci sırada %9,4 oranla geçim zorluğu ve ekonomik sıkıntılar geliyor. 2019 yılı verilerine göre ülkemizde geçim zorluğu nedeniyle intihar eden 3.406 kişiden 2.626’sı erkekler. Buna karşın konunun hassasiyetinden ötürü intihar olaylarının %61,8’inin sebebi bilinmiyor. Dolayısıyla yukarıda belirtilen oranların gerçek oranların altında kalması oldukça muhtemel.

Kaynaklar:

Our World in Data, Suicide

https://ourworldindata.org/suicide

TÜİK, Cinsiyet ve Yaşa Özel İntihar Hızı 2010-2019

https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=intihar

TÜİK, Neden ve Cinsiyete göre İntiharlar 2000-2019

https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=intihar

Habertürk, Dünyada İlk 10 Ölüm Nedeni Arasında İntihar Var!

https://www.haberturk.com/saglik/haber/1126793-dunyada-ilk-10-olum-nedeni-arasinda-intihar-var