Uzun İnce Bir Yol: Alım Gücünü Yükseltmek

Yayınlanan araştırma sonuçları İstanbul Ekonomi Araştırma tarafından, 1-4 Temmuz 2022 tarihlerinde Türkiye çapında 12 ilde 1500 kişi ile yapılan anket çalışmasının sonucudur.

TÜİK verilerine göre, Haziran ayında TÜFE’deki artış yıllık bazda %78,62 olarak gerçekleşti. Enflasyondaki artış aylık bazda %4,95 oldu. Son gelişmeler doğrultusunda ise hükümetin, toplumun alım gücünü artırmak amacıyla enflasyondaki artışı engelleyecek faiz artırımı gibi politikalar izlemekten kaçındığını, asgari ücrete zam ve yardım paketi gibi planların uygulandığını söylemek mümkün. Buna göre, Asgari Ücret Tespit Komisyonu, iki toplantının ardından oy birliği ile asgari ücretteki artışa dair karar aldı. 1 Temmuz itibariyle geçerli olacak şekilde asgari ücret net 5 bin 500 TL olarak belirlendi. Bununla birlikte Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı toplumu ekonomik açıdan rahatlatması hedeflenen sosyal yardım paketlerinin hazırlığını yapıyor.

Öte yandan, yüksek enflasyon ile mücadele etmekte olan diğer ülkelerin ve kurumların sosyal yardım paketlerinin yanı sıra farklı politikalar da izlediğini gözlemliyoruz. Örnek vermek gerekirse, 21 Temmuz’da Avrupa Merkez Bankası (ECB) politika faizini 50 baz puan arttırarak %0,5’e çıkardı. Banka bu hamlesiyle 11 yıl sonra ilk defa faizleri yukarı çekmiş oldu. Biz de Türkiye Raporu olarak Temmuz ayı ikinci raporumuz için katılımcılarımıza düşen alım gücünü arttırmak için ne yapılması gerektiğini sorduk.

Toplumun %59 ile çoğunluğu, güncel ekonomik kriz ikliminde alım güçlerinin artması konusunda en etkili olacak politikanın “Enflasyonu düşürecek politikalar” olduğu görüşünde. %17 ile ikinci en çok tercih edilen politika önerisi ise “Maaşıma enflasyon zammı yapılması”. Bununla birlikte %13’lük kesim alım gücünü artıracak en etkili politikanın “Ekonomik ve sosyal yardım paketlerinin oluşturulması” olduğunu düşünüyor. Toplumun %11’i ise konuya ilişkin fikri olmadığını belirtiyor.

Yaş grupları açısından baktığımızda ise 18-24 yaş grubunda “Enflasyonu düşürecek politikalar izlenmesi” görüşüne katılanların oranının diğer gruplara kıyasla %54 ile en düşük seviyede gerçekleştiğini görüyoruz. Bu yaş grubundaki katılımcıların azımsanmayacak %21’i ise maaşlara enflasyon zammı yapılmasının en etkili politika olacağı görüşünde. Bunun yanında, “Enflasyonu düşürecek politikalar izlenmesi” seçeneğine katılanların en yüksek seviyede olduğu yaş grubu ise %67 ile 35-44 yaş grubu.

AK Parti seçmeni hariç bütün seçmen gruplarında alım gücünü arttırmanın en etkili yolunun enflasyonu düşürecek politikalar olduğunu savunanların oranı %64’ün üzerinde. Bu noktada Cumhur İttifakı partileri arasında bir görüş farkı olduğunu söylemek mümkün. AK Parti seçmeni enflasyonu düşürecek politikaların izlenmesi gerektiğini düşünenlerin en az yoğunlukta olduğu partiyken bu oranın en yüksek olduğu seçmen grubu %68 ile MHP. 

Eğitim düzeyi yükseldikçe alım gücünü artırmak için enflasyonu düşürecek politikalar izlenmesi gerektiğini düşünenlerin oranı artıyor, “Ekonomik ve sosyal yardım paketlerinin oluşturulması” diyenlerin oranı ise azalıyor.

Öğrencilerin %69’u alım gücünü yükseltecek en etkili politikanın “Enflasyonu düşürecek politikalar izlenmesi” olduğunu düşünüyor. Maaşlı devlet çalışanlarının beşte biri yüksek enflasyon karşısında düşen alım güçlerini artırmak için uygulanacak en etkili politikanın “Maaşlarına enflasyon zammı yapılması” olduğu görüşünde. Maaşına enflasyon zammı yapılmasının en etkili politika olacağını savunan emeklilerin oranı ise %18 seviyesinde.