Türkiye’nin Dış Ticaret Karnesi

Umut Yahya Toplandı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz günlerde 2022 dış ticaret rakamlarını açıkladı. 2021’e göre %12,9 artışla 254,2 milyar Dolar’a yükselen ihracat rakamı Cumhurbaşkanı tarafından “Bu rakam Cumhuriyet tarihimizin rekorudur.” şeklinde nitelendirildi. Buna karşın, 2022 ithalat tutarı bir önceki yıla göre %34,3 artış gösterdi. Böylelikle, 2021’de 271,4 milyar Dolar olan ithalat, 2022’de 364,4 milyar Dolar’ı buldu.

Yeni ekonomi modelinin en büyük vaadi faizlerin indirilmesi yoluyla dış ticaret fazlası verilmesi, bu doğrultuda yaşanan döviz bolluğu sayesinde de kur ve enflasyonun düşmesiydi. Fakat Türkiye’nin yıllara göre dış ticaret dengesi incelendiğinde sürecin tam tersi yönde ilerlediğini görüyoruz. Her ne kadar ihracat rakamlarında gözle görülür bir artış gerçekleşse de aynı dönemde dış ticaret açığı 110 milyar Dolar’a kadar yükseldi. Dış ticaret açığı, TÜİK’in dış ticaret verilerini paylaşmaya başladığı 1996 yılından beri görülen en yüksek seviyede. Bunun yanında, 2021 yılında %83 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı da 2022’de %70’e kadar düştü. Bu bağlamda; Ticaret Bakanı Mehmet Muş, ithalat rakamlarında yaşanan radikal artışı şu sözlerle açıklıyor: “ Burada altını çizerek bir kez daha ifade etmek istiyorum ki ithalattaki artış büyük oranda küresel enerji fiyatlarından kaynaklanmaktadır. Öte yandan, son dönemde altın ithalatında yaşanan yükseliş de ithalatımızdaki artışta etkili olmaktadır.”

Dış ticaretimiz ülkeler bazında değerlendirildiğinde en yüksek ihracat yaptığımız ülkelerin sırasıyla Almanya, ABD, Irak, Birleşik Krallık ve İtalya olduğu görülüyor. 2022 yılında Almanya’ya yapılan ihracat 19,6 milyar Doları buldu. Bu tutarda aslan payını otomotiv endüstrisinin aldığını söylemek mümkün. İthalat noktasında ise Rusya’nın ciddi bir üstünlüğü bulunuyor. 2022 yılında 59,6 milyar dolar ithalat yaptığımız Rusya aynı zamanda toplam ithalatımızın %16,3’ünü oluşturuyor. Bu tutarın büyük bir bölümünü Rusya – Ukrayna Savaşı ile küresel bir krize dönüşen enerji sektörü oluşturuyor. 

Kaynaklar:

Euronews, İthalat-ihracat dengesi 2022: Dış ticarette son 27 yılın en yüksek açığı, Tarih:02.01.2023, Erişim: 03.02.2023

https://tr.euronews.com/2023/01/02/ithalat-ihracat-dengesi-2022-dis-ticarette-son-27-yilin-en-yuksek-acigi#:~:text=Ticaret%20Bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%202022%20y%C4%B1l%C4%B1%20d%C4%B1%C5%9F,110%2C2%20milyar%20dolar%20oldu.

CNN Türk, 2022 dış ticaret rakamları! Cumhurbaşkanı Erdoğan verileri açıkladı, Tarih: 02.01.2023, Erişim: 03.01.2023

https://www.cnnturk.com/video/turkiye/son-dakika-cumhurbaskani-erdogandan-aciklamalar2123

Anadolu Ajansı, İhracat 2021’de bir önceki yıla göre yüzde 32,8 arttı, Tarih: 31.01.2022, Erişim: 03.01.2023

https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/ihracat-2021de-bir-onceki-yila-gore-yuzde-32-8-artti/2489696

Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı, DIŞ TİCARET VERİ BÜLTENİ KASIM 2022, Erişim: 03.01.2023

https://ticaret.gov.tr/data/6389b0e313b876b22c9e07d5/Ayl%C4%B1k%20D%C4%B1%C5%9F%20Ticaret%20Veri%20B%C3%BClteni_Kas%C4%B1m%202022.pdf

Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı, DIŞ TİCARET VERİ BÜLTENİ ARALIK 2022, Erişim: 03.01.2023

https://ticaret.gov.tr/data/63b2837f13b876d0a03c854a/Ayl%C4%B1k%20D%C4%B1%C5%9F%20Ticaret%20Veri%20B%C3%BClteni_Aral%C4%B1k%202022_1.pdf

Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı, 2022 Yılı Dış Ticaret Rakamları Açıklandı, Tarih: 02.03.2023, Erişim: 03.01.2023

https://ticaret.gov.tr/haberler/2022-yili-dis-ticaret-rakamlari-aciklandi

Anadolu Ajansı, Türkiye Almanya’ya ihracatta rekorlara doymuyor, Tarih: 20.03.2022, Erişim: 03.01.2023

https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/turkiye-almanyaya-ihracatta-rekorlara-doymuyor/2540537

TÜİK, Dış Ticaret İstatistikleri, Ağustos 2022, Tarih: 30.09.2022, Erişim: 03.01.2023

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dis-Ticaret-Istatistikleri-Agustos-2022-45543#:~:text=Rusya%20Federasyonu’ndan%20yap%C4%B1lan%20ithalat%2038%20milyar%20413%20milyon%20dolar,milyon%20dolar%20ile%20%C4%B0talya%20izledi