Türkiye’de Sporda Kadının Adı Var Mı?

Meryem Hazal Çamurcu

KASFAD (Kadınlar için Spor ve Fiziksel Aktivite Derneği) tarafından ‘’Türkiye’de Sporda Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Raporu 2021’’ yayınlandı. Her yıl yapılan bu araştırmanın 2021 verileri oldukça ilginç. Türkiye’deki 65 federasyonun 62’sinden elde edilen bilgilere göre, Türkiye’de toplam 11.483.404 lisanslı sporcu bulunuyor. Lisanslı kadın sporcu oranı %34,84 iken lisanslı erkek sporcu oranı %65,16. 2020 yılına göre lisanslı kadın sporcu oranı %109,47 artarken lisanslı erkek sporcuların oranı ise %79,08 artmış.

Türkiye’de faal kadın sporcuların oranı %36,88, faal erkek sporcuların oranı ise %63,12 olarak belirlenmiş. Faal kadın sporcu sayısının en yüksek olduğu beş spor dalı taekwondo, karate, atletizm, kick boks ve voleybol. Faal erkek sporcu oranının en yüksek olduğu spor dalları ise briç, güreş, motosiklet, otomobil sporları ve bilardo. Faal kadın sporcu oranının erkek sporcu oranından yüksek olduğu spor dalları ise buz pateni, cimnastik, halk oyunları, dans sporları, hokey, voleybol, binicilik ve curling. Bunların arasında dans sporları %77,77 ile birinci sırada. Voleybol %75,52 ile ikinci sırada yer alırken %73,43 ile cimnastik üçüncü sırada.

Erkeklerin üstünlüğü yalnızca sporcu oranlarıyla sınırlı değil. Spor federasyonu başkanlarının cinsiyet dağılımında kadınların oranı erkeklere göre son derece düşük. Spor federasyonu başkanı olan kadınların oranı %4,92 iken erkeklerde bu oran %95,08. Yönetim kurullarının cinsiyet dağılımında da kadınların oranı oldukça düşük. Yönetim kurullarındaki kadınların oranı %7,37, erkeklerin oranı ise %92,63. Yönetim kurullarında hiç kadın üye olmayan federasyonların oranı ise %39,34. Kadın üye bulunmayan federasyonların içinde atletizm, eskrim, judo, kick boks, kürek, geleneksel Türk okçuluğu, golf, muay thai, taekwondo, hokey, halter gibi sporların federasyonları da bulunuyor. Yönetim kurullarında %20 ve üstü kadın bulunan spor federasyonları satranç, jimnastik, briç, binicilik ve otomobil sporlarının federasyonları. Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi (TMOK) yönetim kurulunun %25’i kadın iken %75’i erkek. Komitenin başkanı erkek, genel sekreteri ise kadın.

Olimpiyat oyunlarında da toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin izleri hissediliyor. Türkiye’nin ilk katıldığı Olimpiyat Oyunlarından şimdiye kadarki tüm Olimpiyatlardaki kadın sporcu oranı %22,96 iken erkek sporcu oranı %77,04. Türkiye ilk defa 1936 Berlin Olimpiyat Oyunlarına kadın sporcu ile katıldı. Bu Olimpiyatlara katılan kadın sporcularımızın oranı ise %3,39 idi. 

Bunun yanında, Olimpiyat Oyunlarına katılan kadın sporcularımızın oranlarının günümüze geldikçe yükseldiğini gözlemliyoruz. Örnek vermek gereirse, 1948 Londra Olimpiyat Oyunlarına katılan kadın sporcuların oranı %1,72 iken bu oran 1972 Montreal Olimpiyatlarına kadın sporcu katılım oranı %3,7 oldu. 1988 Seul Olimpiyatlarında ise katılım oranı geçmiş yıllara göre oldukça büyük bir yükseliş ile %12,2 seviyesine yükseldi. 1992 Barcelona Olimpiyat Oyunlarındaki kadın sporcularımızın oranı %17,02. Türkiye’nin en çok kadın sporcu ile katıldığı Olimpiyat ise 2012 Londra Olimpiyatları. Buna göre, Londra Olimpiyat Oyunlarına katılan kadın sporcularımızın oranı %57,89 olarak gerçekleşti. 2016 Rio De Janeiro Olimpiyatlarında kadın sporcu katılım oranı %46,6 olurken 2020 Tokyo Olimpiyatlarında ise kadın sporcu katılım oranı %46,73 seviyesindeydi.

Kaynak:

KASFAD, Türkiye’de Sporda Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Raporu 2021

https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/2056