İzel Kocaman
Dünyada her geçen gün internet kullanım sıklığı artış gösteriyor. Genç, yaşlı, öğrenci fark etmeksizin 7’den 70’e neredeyse herkesin internet kullandığı yadsınamaz bir gerçek. Koronavirüs salgınının da etkisiyle ekran başında geçirilen vakit, bağımlılık noktasına ulaşmış durumda. İnternet kullanımının artmasıyla alışkanlıklar da değişiyor. Bu bağlamda Türkiye Raporu olarak Temmuz 2020’de, sosyal izolasyon günlerinde internet üzerinden alışveriş yapmaya ilişkin bir anket gerçekleştirmiştik. Katılımcıların %21’i pandemi döneminde internet üzerinden alışveriş yapma sıklıklarının arttığını ifade etmişti. Araştırmalar %70,7 oranı ile internetten en fazla satın alınan ürünün kıyafet, ayakkabı ve aksesuar olduğunu ortaya koyuyor. %27,6 oranı ile en az satın alınan ürün ise temizlik ürünleri ve kişisel bakım malzemeleri. Veriler göz önüne alındığında internetin günümüzde, alışverişten çevrimiçi derse, bankacılık işlemlerinden devlet hizmetlerine kadar her alanda zaruri bir ihtiyaç haline geldiğini söylemek mümkün.
Pandemi dönemiyle birlikte internetin temel bir insan hakkı olmasıyla ilgili tartışmalar da gündeme gelmişti. Derslerin çevrimiçi ortama taşınması internetin, her kesimden insanın bilgiye ve eğitime erişimi için zorunlu bir hâle geldiğini ortaya koymuştu. İnternetin su gibi, elektrik gibi bir ihtiyaç haline gelmesine rağmen internete erişim imkanı günümüz itibariyle hâlen %100 oranına varabilmiş değil. Bu durum dünyada da geçerli. Küresel açıdan 3-17 yaş aralığında olan ve evde internet bağlantısı bulunmayan okul çağındaki çocukların sayısı 1,3 milyar. Bir başka ifadeyle çocukların %67’si internete erişim sağlayamıyor. Bölgesel açıdan baktığımızda Batı ve Orta Afrika’daki 194 milyon çocuk evde internete erişemezken Doğu Avrupa ve Orta Asya’da 36 milyon çocuğun internete erişimi yok. Bu oranlar ülkelere ve bölgelere göre değişim gösteriyor.
Ülkemizde ise internet erişim imkanı olan hane oranı %92. Bu oran bir önceki yıla oranla %1,3 oranında artış gösterdi. İnternet erişim imkanı olan hanelerin oranı 2011 yılında %42,9 iken yükseliş dönemine 2013 yılından sonra geçti. 2016 yılında ise internete erişim oranı %76,3 olarak gerçekleşti. Koranavirüs salgını etkisiyle 2020 yılında internete erişimi olan hanelerin sayısında artış görüldü. Bu oran %90,7‘e kadar çıktı. 2021 yılında hanelerin internete erişimi %92 seviyesini görerek tarihi zirveye ulaştı.
Bireylerin internet kullanımı ise 2010’ların ilk yarısında %15’ten fazla artış gösterdi. İnternet kullanan bireylerin oranı 2011 yılında %45, 2016 yılında %61,2 olarak gerçekleşti. Bu artış 2010’ların ikinci yarısında hız kazandı ve 2020 yılında %79’a, 2021 yılında ise tarihi zirvesi olan %82,6’ya ulaştı.
Kaynak:
UNICEF, 1 Aralık 2020, erişim: 27.03.2022
TÜİK, Hanehalkı Bilişim Teknolojileri, 2021, erişim: 27.03.2022