Türkiye’de Çiftler Neden Boşanıyor?

Meryem Hazal Çamurcu

TÜİK’in yayınladığı 2021 Aile Yapısı Araştırması Türkiye’deki aile dinamikleri ile ilgili birçok önemli veri içeriyor. Boşanma verisi de bunlardan biri. Boşanmanın nedenlerine odaklanan rapora göre sorumsuz ve ilgisiz davranma hem erkeklerde hem de kadınlarda boşanmanın birinci nedeni. %32,2 ile ilk sırada olan sorumsuz ve ilgisiz davranmayı, %14,1 oranı ile aldatma takip ediyor. Bunun peşinden %9,8 oranı ile ekonomik geçimi sağlayamama gelirken %8,1 ile dayak/kötü muamele son neden olarak karşımıza çıkıyor. Erkeklerde sorumsuz ve ilgisiz davranmadan sonra gelen neden %11 ile aile büyüklerinin evliliğe karışması iken kadınlarda ikinci neden %19,3 ile aldatma. Üçüncü neden erkeklerde %9,7 ile evin ekonomik geçimini sağlayamama, kadınlarda ise %14,6 ile dayak/kötü muamele. 

Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algısı Araştırması’na göre şiddetin boşanma için yeterli sebep olmasına destek verenlerin oranı her sene artış gösteriyor. 2016 yılında yeterli sebep olarak görenlerin oranı %63 iken 2020 yılında bu oran %79 olmuş. Bu verinin de gösterdiği üzere şiddetin artık normalleştirilmediği söylenebilir. Bu oran cinsiyete göre incelenirse şiddeti boşanma için yeterli gören kadınların oranı %76 iken erkeklerde bu oran %69. 

TÜİK’in Evlenme ve Boşanma İstatistikleri araştırmasına göre 2021 yılında boşananların sayısı 174.085. 2020 yılına göre boşanma sayılarında 37.515 artış var. Boşanmanın yıllara göre sayısına bakıldığında genelde yıllar geçtikçe boşanma sayılarının arttığı görülüyor. Bu verilerden hareketle Türkiye’de boşanmanın yavaş yavaş tabu olmaktan çıktığı ve toplum nazarında normalleşmeye başladığı söylenebilir. Türkiye Raporu’nun Aralık 2020 tarihli araştırmasında boşanmanın evlilik kadar normal olduğuna katılanların oranı %65 olarak gerçekleşmişti. 

Boşanmanın en önemli sonuçlarından biri de çocuklar üzerindeki etkileri. Buna göre 2021 yılında 165.937 çocuk boşanmalardan etkilenmiş görünüyor. Velayetlerin kime verildiğine bakıldığında annelerin daha ön planda olduğunu görüyoruz. Boşanmaların sonucunda %76,1 oranı ile velayet anneye verilirken yalnız %23,9 oranında babaya velayet verildiği görülüyor. Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algısı Araştırması’nda boşanma sonrasında çocukların velayetinin anneye verilmesi gerektiğine inananların oranı ise %50 civarında. 

Kaynaklar:

TÜİK, “Aile Yapısı Araştırması, 2021”, erişim: 11.04.2022.

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Aile-Yapisi-Arastirmasi-2021-45813&dil=1

TÜİK, “Evlenme ve Boşanma İstatistikleri, 2021”, erişim: 11.04.2022.

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2021-45568

Türkiye Raporu, “Toplumsal Tabulara Bakış Değişiyor Mu?”, erişim: 11.04.2022.

https://turkiyeraporu.com/arastirma/toplumsal-tabulara-bakis-degisiyor-mu-1956/

Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Araştırma Merkezi, “Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algısı Araştırması 2020”, erişim: 12.04.2022.

https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/324