Süt Krizi Büyüyor: Fiyat Artışlarının Sebebi
Umut Yahya Toplandı
İnek sütü üretimi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,4 azaldı. 2,4 puanlık üretim kaybı ilk bakışta azımsansa dahi nüfustaki artış ve pandemi sürecinin zayıflamasıyla birlikte artan turist sayısından kaynaklı olarak turizm sektöründeki talep patlaması da hesaba katıldığında durumun ciddiyeti ortaya çıkıyor. Nitekim turizm sektörünün sekteye uğradığı pandemi döneminde hem ülkemizdeki turist sayısı düşmüş hem de otellerin süt ve süt ürünlerine olan talebi ciddi ölçüde azaldı. Pandeminin etkisini kaybettirdiği 2022 yılının ilk 7 ayında yüzde 128,28’lik artışla 26 milyonu aştı. Bu istatistikler, sütteki fiyat artışının enflasyonun da üzerinde olmasını açıklar nitelikte.
Çiğ süt fiyatlarını belirleyen Ulusal Süt Konseyi’nin son açıkladığı referans fiyatı 7,5 TL iken çiğ sütün üretim maliyeti 8-9 TL dolaylarında seyrediyor. Çiğ süt fiyatları üzerinde kurulan fiyat baskısındaki ana sebep, süt ve süt ürünlerinin enflasyon sepeti içerisinde (2,55) ciddi bir ağırlığa sahip olması. Uzun zamandır fiyatlar üretici aleyhine baskılanarak kısa vadede enflasyonun düşük tutulması hedeflendi ancak uygulanan bu fiyat politikasının yarattığı zarar, TÜFE yüzde 83,45 iken sütteki fiyat artışının raflarda yüzde 150’ye yaklaşmasına sebep oldu.
Üretici, üretim maliyetinin altındaki referans fiyatı karşısında üretime devam edebilecek finansal güce sahip olmadığından anaç hayvanları da kesime gönderiyor. Bu yolla, hem işletmenin ana gideri olan yem maliyeti sonlanıyor hem de hayvan başına 20.000 ila 30.000 TL arasında sıcak para girişi sağlanıyor. İşletme-yatırım kredileri ve artan girdi maliyetleri karşında üretime devam etme şansı kalmayan üreticinin çareyi elindeki anaç hayvan varlığını kesime göndermekte bulması sütteki arzın düşmesine sebep olmakla birlikte kırmızı et piyasasında da ciddi bir dengesizlik yaratıyor. Bunun yanında kesime gönderilen anaç hayvanların yerine koyulabilmesi yaklaşık 2,5 yıl sürüyor. Bu da demektir ki bu fiyat politikasından vaz geçildiği ve süt üretiminin tekrar teşvik edildiği bir döneme geçildiğinde dahi süt ve süt ürünlerinin raflarda ulaşılabilir fiyatlara inmesi 3 yılı bulacak.
Kaynaklar:
Ulusal Süt Konseyi, İstatistikler
https://ulusalsutkonseyi.org.tr/uretimler/
NTV, Türkiye’de turist sayısı 7 ayda 26 milyonu aştı
TÜİK, Süt ve Süt Ürünleri Üretimi
Ayrıcalıklı Abonelik
ABONELİK PAKETLERİMİZİ İNCELEDİNİZ Mİ?
Size uygun paketi seçin, detaylı anket raporları düzenli olarak e-postanıza gelsin.
İNCELE