Rusya-Ukrayna Krizinde Türkiye Nasıl Tavır Almalı?

Yayınlanan araştırma sonuçları İstanbul Ekonomi Araştırma tarafından, 3-7 Mart 2022 tarihlerinde Türkiye çapında 12 ilde 1500 kişi ile yapılan anket çalışmasının sonucudur.

Şubat ayı Rusya’nın Ukrayna’yı tehdidiyle geçti. Buna karşın bu tehditlerin işgale dönüşmesine pek ihtimal verilmiyordu. İki ülke arasındaki tansiyonun yükseldiği Şubat ayının başında katılımcılarımıza “Olası bir Rusya-Ukrayna Savaşı’nda Türkiye’nin tavrı ne olmalı?” diye sormuştuk. Geçen ayki araştırmamızın sonuçları toplumun bu kriz atmosferinde görece diplomatik ve ılımlı bir politika izlenmesini istediğini ortaya koydu. Çoğunluk Türkiye’nin, Rusya’nın Ukrayna üzerindeki haklarını tanımaması gerektiğini savunurken Rusya’ya ekonomik yaptırım uygulanmasına sıcak bakanlar azınlıktaydı. Bununla beraber sonuçlar, toplumun Ukrayna’ya silah yardımı yapılmasını desteklemediğini ama SİHA satışlarının devam etmesini istediğini ortaya koyuyordu. 

Savaş başlamadan önce sorduğumuz bu soruları Mart ayının başında gerçekleştirdiğimiz anketimizde yeniden sorarak toplumun Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle dış politikaya dair fikrinin değişip değişmediğini ölçtük. 

Şubat ayı ile kıyaslandığında Ukrayna’ya destek verilmesi gerektiğini düşünenlerin oranları önemli ölçüde artış gösterdi. Savaşın şiddetinin artması ve sivil yerleşim yerlerinin hedef alınması Rusya’ya tepkiyi artırmış gibi görünüyor. Ancak, çoğunluk hala tarafsızlığın korunmasından yana.  

Bayraktar SİHA satışlarının durdurulması gerektiğini söyleyenlerin oranı %7 azalırken, %68 ile çoğunluk Bayraktar satışına devam edilmesi gerektiğini vurguluyor. 

Ukrayna’ya silah yardımı yapılması gerektiğini söyleyenlerin oranı neredeyse ikiye katlandı. Yine de SİHA satışı hariç böyle bir silah yardımına %65 ile çoğunluk hâlâ karşı. Seçmen grupları incelendiğinde ise Ukrayna’ya silah yardımı yapılması gerektiğini düşünenlerde yükseliş olduğu görülüyor. En büyük yükseliş İYİ Parti seçmen grubunda (+21 puan). İYİ Parti seçmenini CHP (+18 puan) ve AK Parti (+14 puan) seçmen grupları takip ediyor. 

Avrupa ülkeleri ile birlikte Rusya’ya karşı yaptırım uygulanması gerektiğini düşünenlerin oranı %10 yükselirken, gıda ve enerjide büyük ölçüde bağımlı olduğumuz Rusya’ya yaptırım uygulamaya %62 ile çoğunluk sıcak bakmıyor. 

NATO ve AB ülkeleri tarafından Rusya’ya uygulanan yeni yaptırımlar arasında Aeroflot gibi Rus havayolu şirketleri ve genel olarak Rus uçaklarının Kuzey Amerika, Birleşik Krallık ve Avrupa Birliği hava sahalarına girişlerinin yasaklanması da yer aldı. Şubat 2022’de sormadığımız yaptırımla ilgili bu soruyu, bu ay katılımcılarımıza yönelttik. Rusya ile uçak seferlerinin durdurulması gerektiğini düşünenlerin oranı %46 olarak gerçekleşti. Turizm alanında bir numaralı partnerimiz olan Rusya ile uçuşların durdurulması, diğer ekonomik yaptırımlardan daha çok destek görüyor. Sonuçlar özellikle CHP ve HDP seçmen gruplarında Rusya ile uçuşların durdurulması gerektiğini düşünenlerin çoğunlukta olduğunu gösteriyor.