Korona Günlerinde Sanat: Pandeminin Kültür Sanata Etkisi

Begüm Uğurlu

2020 yılının mart ayında, bütün dünyada başlayan COVID-19 pandemisi nedeniyle hem Türkiye’de hem dünyada durma noktasına gelen kültür sanat aktiviteleri geride bıraktığımız 2021 yılında yeniden aktif hale gelmeye başladı ancak pandeminin etkisi her alanda olduğu gibi bu alanda da devam ediyor.

Türkiye genelindeki sinema salonu sayısı, 2021 yılında, 2020 yılına oranla %11,1 azalarak 2.398’e indi. Yani, tam 300 tane sinema salonu kapatıldı. İzleyici sayısı da buna bağlı olarak düştü ve 2021 yılında, 2020 yılına göre %27,9 azalarak 12 milyon 418 bin 777 kişiye indi. Yerli film seyircisi sayısı %75,4 azalarak 3 milyon 264 bin 580 kişi olurken yabancı film seyirci sayısı ise %130,5 artarak 9 milyon 154 bin 197 kişi oldu. Aynı dönemde gösterilen yerli film sayısı %9,1 azalarak 9 bin 981 olurken, gösterilen yabancı film sayısı %10,1 artarak 16 bin 502 oldu. Bu da yerli film izleyicisi sayısının neden düştüğünü kısmen açıklıyor. Gösterilen toplam film sayısı ise 2021 yılında önceki seneye göre %2 artarak 26.483 oldu.

Tiyatro salonu sayısına bakarsak, 2021 yılında 2020 yılına göre %44,4’lük bir azalma 720’den 400’e inerken tiyatro koltuk sayısı da %41,8 azalarak 156.009 oldu. Tiyatro seyirci sayısı 2020-21 sezonunda 714.864 kişiye inerek 2019-2020 sezonuna göre %84,1’lik bir azalış gösterdi. Tiyatro salonlarında oynanan eser sayısı geçen sezona göre %73,3 azalarak 1 665 oldu. 2020’ye kıyasla, salonlarda oynanan gösteri sayısı %78,8 azalarak 4 bin 284 oldu.

Türkiye’de genelinde 6 ilde 2020-21 sezonunda Opera ve Bale Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak opera ve bale gösterisi yapıldı. Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’ne bağlı 6 orkestra, 13 koro ve 9 topluluk gösterilerde faaliyet gösterdi. Opera ve bale seyirci sayısına bakarsak, 2020-21 sezonunda 14.0032 seyirci ile, 2020 sezonuna göre %94,5’lik bir azalış yaşanırken orkestra, koro ve topluluklarda seyirci sayısı ise %54,8 azalarak 72 bin 277 oldu. Orkestra seyirci sayısı geçen sezona göre %86,1 azalarak 13 bin 907’ye, koro seyirci sayısı %12,7 azalarak 22 bin 792’ye düşerken topluluk seyirci sayısı ise %5,8 artarak 35 bin 578 oldu. Orkestra, koro ve topluluk gösteri sayısı bir önceki sezona göre %26,5 azalarak 314 oldu. 2020-21 sezonunda orkestralar 48, korolar 158 ve topluluklar 108 gösteri gerçekleştirdi.

Veriler incelenirken yalnızca pandemi değil, hızla artan enflasyonun da kültür sanat aktiviteleri ve katılımcı sayısı üzerindeki etkisini göz önünde bulundurmak gerekiyor. TÜİK tarafından %36,08 olarak açıklanan 2021 enflasyonu zaten pandemiden oldukça hasar gören kültür sanat etkinliklerini daha da kötü hale getirdi. Özellikle enflasyondan kaynaklı olarak kiraların ve elektrik faturalarının fazlasıyla artmasından ötürü çok sayıda sinema veya tiyatro salonu sahipleri salonlarını kapatmak durumunda kalmış, mevcut salonlara giden seyirci de artan bilet fiyatlarından ötürü gidemez olmuştur.

Kaynak:

TÜİK, Sinema ve Gösteri Sanatları İstatistikleri, 2021

https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sinema-ve-Gosteri-Sanatlari-Istatistikleri-2021-45743