Geçinebiliyor Musunuz?

Yayınlanan araştırma sonuçları İstanbul Ekonomi Araştırma tarafından, 3-7 Mart 2022 tarihlerinde Türkiye çapında 12 ilde 1500 kişi ile yapılan anket çalışmasının sonucudur.

Yüksek enflasyon, hayat pahalılığı ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle birlikte daha da artan doğalgaz ve petrol fiyatları toplumun yaşam standartlarını önemli ölçüde düşürmeye devam ediyor. Mart ayı anketimizde toplumun güncel ekonomik koşullarda geçinip geçinemediğini öğrenmeye çalıştık. 

Sonuçlara göre toplumun çoğunluğu geçinemediğini belirtti. Toplumun %60’ı gelirinin giderlerini karşılamadığını söylerken, %27’si gelirinin giderlerini ucu ucuna karşıladığını ifade etti. %7 gelirlerinin giderlerinin üzerinde olduğunu, %6 ise gelirlerinin giderlerini fazlasıyla karşıladığını söyledi. Enflasyondaki artış hız kesmeden devam ederse, geliri giderlerini ucu ucuna karşılayanların önemli bir bölümünün de geçinemeyenler arasına katılacağını tahmin etmek zor değil.

Parti kırılımlarına baktığımızda, Cumhur İttifakı seçmenleri arasında geçinemediğini ifade edenlerin oranının, muhalefet partilerinin seçmenlerine kıyasla çok daha düşük olduğunu görüyoruz. Son genel seçimlerde CHP’ye oy verenlerin %70’den fazlası, gelirlerinin giderlerini karşılamadığını ifade etmiş. AK Parti seçmeninde ise bu oran %40 civarında. 

Bu sorunun çalışma durumuna göre kırılımına baktığımızda, gelirlerinin giderlerini karşılamadığını söyleyenlerin en yüksek oranda olduğu grubun işsiz olup iş arayanlar ile öğrenciler olduğunu görüyoruz. Hem öğrencilerin hem de işsiz olup iş arayanların %70’den fazlası geçinemediğini dile getiriyor. 

Buna karşılık gelirlerinin giderlerini karşılamadığını söyleyenlerin en düşük oranda olduğu grup %47 ile maaşlı devlet çalışanları. Bu grubu emekliler, işsiz ama iş aramayanlar ve ücretli özel sektör çalışanları takip ediyor. Bu gruplarda geçinemediğini söyleyenlerin oranı diğer gruplara göre biraz daha düşük olsa da, gelirlerinin giderlerini ucu ucuna karşıladığını söyleyenlerin oranı diğer gruplara göre daha yüksek. 

Peki gelirleri giderlerini karşılamayan bu kadar çok insan, yaşamını nasıl devam ettiriyor? Bu sorunun iki olası yanıtı var: Ya giderlerinin bir kısmını birikimleriyle karşılıyor, ya da borçlanıyor. Ancak ülkemizde tasarruf oranı oldukça düşük. TÜİK’in yayımladığı en güncel verilere göre tasarruf oranı, 2019 yılında %12,8 iken 2020 yılında %10,9 oldu. 

Merkez Bankası’nın Kasım 2021’de yayımladığı son Finansal İstikrar Raporu’na göre Eylül 2021 itibariyle hanehalkı borçları 1 trilyon 17 milyar lira ile Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’nın %15,9’u oldu. İhtiyaç kredileri bu borcun %45’ini oluşturuyor. Buna göre insanlar ev ya da araba satın almaktan çok, günlük giderlerini karşılayıp yaşamlarını sürdürebilmek için borçlanıyorlar.