Ekonomik Krizin Aynası: Enflasyon
Kaan Eroğuz
Dünya ekonomik bir krizle karşı karşıya. 2008 yılında ABD borsalarında başlayan finans krizinin üzerinden on yıldan fazla bir süre geçti. Ancak geçen bu süre zarfında Kuzey Afrika ve Ortadoğu ülkelerinde başlayan ve “Arap Baharı” olarak isimlendirilen isyan hareketleri, bu isyan hareketlerinin yarattığı kitlesel göçler, en son örneğini Rusya ve Ukrayna savaşı sırasında gördüğümüz bölgesel çatışmalar ve Covid-19 gibi küresel çaplı salgınlar ekonomik krizi azaltmak bir yana onu derinleştiren önemli etkilerde bulundu.
Her ekonomik krizde olduğu gibi krizin esas yaşam kalitesini hedef alan kesimler, toplumların orta ve alt sınıflarına mensup kesimleri oldu. Hayat pahalılığı, gelir adaletsizliğinin artması, ulusal paranın değer kaybetmesi ve dövize yönelik talebin artması krizin temel semptomları olarak karşımıza çıkmakta. Ekonomik krizle birlikte bu sonuçları ortaya çıkaran temel etken ise yüksek enflasyon.
OECD’nin en son Ağustos ayında açıkladığı verilere göre OECD ülkeleri arasında en yüksek enflasyon oranına sahip ülkelerin başında açık ara bir farkla Türkiye geliyor. Açıklanan verilere göre, Türkiye %80,2 oranıyla birinci sırada yer alıyor. Türkiye’yi ikinci sıradan takip eden Estonya’nın enflasyon oranı ise %24,8. Litvanya %22,4 oranıyla üçüncü sırada yer alırken, Letonya %21,5 oranıyla dördüncü sırada, Çekya %17,2 oranıyla beşinci, Polonya %16,1 oranıyla altıncı, Macaristan %15,6 oranıyla yedinci, Şili %14,1 oranıyla sekizinci, Slovakya aynı oranla dokuzuncu ve Kosta Rika %12,1 oranıyla onuncu sırada yer alıyor. OECD’nin yayınladığı verilere göre, OECD ülkeleri arasında yer alan ülkelerin enflasyon ortalaması ise %10,3 iken G7 ülkelerinin enflasyon ortalaması 7,5.
OECD verilerine göre enflasyon oranı en yüksek olan Türkiye’nin ikinci sırada yer alan Estonya ile arasında tam olarak %55,4 oranında bir fark bulunuyor. Türkiye’de yaşanan enflasyon, OECD ortalamasının ise tam olarak 69,9 oran yukarısında. Bu oran, yaklaşık olarak OECD ülkeleri arasında yer alan enflasyon oranı en düşük 11 ülkenin enflasyon oranının toplamına eşit seviyede. Türkiye’nin enflasyon oranı G7 ülkelerinin ortalamasından ise tam %72,7 oranında fazla.
OECD’nin ortaya koyduğu veriler, Türkiye’de yaşanan ekonomik krizin yüksek enflasyon oranları üzerinden okunmasına imkan sağlıyor. Nitekim yüksek enflasyonun en temel özellikleri arasında yer alan hayat pahalılığı, gelir adaletsizliğinin artması, ulusal paranın değer kaybetmesi ve toplumun dövize yönelik talebinin artması gibi semptomlar Türkiye’de uzun süredir ekonomik ve siyasal sorunların başlıca gündem maddelerini oluşturuyor.
OECD’nin Ağustos ayı verilerinden sonra Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın Eylül ayında açıkladığı verilere göre TÜFE %3,08 oranında artmış ve yıllık enflasyon Eylül ayı itibariyle %83.45 düzeyine gelmiş bulunuyor. Enflasyon Araştırma Grubu’nun (ENAG) yayınladığı verilere göre ise Türkiye’de enflasyon oranı Eylül ayında %5,30 artarak %186 seviyesine yükselmiş durumda.
Türkiye’de günden güne artan enflasyon oranları kendisini en çok toplumun günlük yaşamında karşısına çıkan maddi zorluklarla gösteriyor. Artan işsizlik ve yükselen yoksullaşma oranları Türkiye siyasetinin de merkezinde bulunan tartışma konularını oluşturmakta. Özellikle iktidar partisinin enflasyonu yüksek tutmayı amaçlayan politikaları, muhalefetin eleştirilerine konu olmakta. T.C Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun, 28 Temmuz 2022 tarihinde gerçekleştirdiği basın toplantısında yıl sonunda enflasyon tahmini oranının %60 olacağına dair açıklamasına karşın IMF, Ekim ayında yayınladığı Ekonomik Görünüm Raporu’nda Türkiye’nin 2022 yıl sonu enflasyon beklentisini %52,4’ten %73,5’e çıkardığını açıkladı.
Tüm dünyada yükselen ekonomik krizi en ağır yaşayan ülkeler arasında yer alan Türkiye’nin önümüzdeki günlerde uygulayacağı ekonomi politikaları, yıl sonunda ulaşacağı enflasyon oranını doğrudan belirleyen etkenlerde bulunmaya ve Türkiye siyasetini şekillendiren ana gündem maddesini oluşturmaya devam edecek gibi görünüyor.
Kaynakça:
Anadolu Ajansı (AA), “TCMB Başkanı Kavcıoğlu: 2022 Yıl Sonu Enflasyon Tahminini Yüzde 60,4’e Yükselttik”, 28.07.2022
Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG), ENAGrup Tüketici Fiyat Endeksi (E-TÜFE) ve TÜİK Ana Harcama Grup Harcama Grup Enflasyon Oranları
Eroğuz, Kaan, Çıkmaz Sokak: Türkiye’de İşsizlik, Türkiye Raporu, 25.07.2022
https://turkiyeraporu.com/arastirma/cikmaz-sokak-turkiyede-issizlik-9493/
Sözcü, IMF Türkiye İçin 2022 ve 2023 Enflasyon Tahminlerini Açıkladı, 11.10.2022
OECD, (2022), Prices: Consumer Prices, Main Economic Indicators
T.C Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Enflasyon
Ayrıcalıklı Abonelik
ABONELİK PAKETLERİMİZİ İNCELEDİNİZ Mİ?
Size uygun paketi seçin, detaylı anket raporları düzenli olarak e-postanıza gelsin.
İNCELE