Dava Süreleri, Savcı Sayıları ve Geri Kalanı: Adli İstatistikler
Meryem Hazal Çamurcu
Adalet Bakanlığı’nın Adli İstatistikleri 2021 raporunda birçok önemli veri bulunuyor. Türkiye’deki savcı sayısına yer veren rapora göre 2014 yılında 5.291 savcı varken 2021 yılında 7.489 savcı olduğu görülüyor. Cinsiyet dağılımına bakıldığında ise savcıların %83,7’sinin erkek olduğu görülüyor. Kadın savcı oranı sadece %16,3. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Başsavcı Vekili kadın bulunmuyor. Danıştay Başsavcısı olan kadın da yok. Bölge Adliye Mahkemeleri’nde Cumhuriyet Başsavcısı kadın yok. Adli Yargı’da ise Cumhuriyet Başsavcısı olan kadınların oranı sadece %1,3. TESEV Değerlendirme Notları’nda Bertil Emrah Oder yargıda kadınların yardımcı konumda olduklarını ve karar verici konumlara getirilmediklerini savunuyor. Özellikle erkeklere daha uygun görülen savcılık görevlerinde kadınların daha az olduğunu yukarıdaki veriler de kanıtlıyor.
Cumhuriyet Başsavcılıkları’nda soruşturma dosya sayısı 2021 yılında 9.856.642 olarak gerçekleşti. Dosya sayısının 2014 yılından bu yana her yıl arttığı raporda belirgin bir şekilde görülüyor. Savcıların verdiği kararlar da raporda yer alıyor. Dosyaların %75,1’inde ‘’Soruşturmaya Yer Olmadığı Kararı’’ verilmiş. 2020 yılındaki oran ise %74,5. 2021 yılında ihbar dosyalarının %9,3’ünde ise ‘Soruşturma Açma Kararı’’ verilmiş. 2020 yılında ise %10,3 olmuş. Cumhuriyet Başsavcılıkları’nda soruşturmaların sonuçlarına ilişkin veriler de bulunuyor. Buna göre, soruşturma sonucunda ‘’Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar’’ verilen dosyaların oranı 2021 yılında %55,7. Aynı oran 2020 yılında ise %56,1 imiş. Soruşturma sonucunda ‘’Kamu Davası Açılma Kararı’’ verilen dosyaların oranı 2021 yılında %32,2 olmuş. 2020 yılında ise bu oran %31,6’ymış.
Makul sürede yargılanma hakkı hukuk devletinin temel ilkelerinden bir tanesi. Bu kavram davaların mümkün olabilecek en kısa sürede sonuçlandırılması ve hak kaybına yol açılmaması anlamına geliyor. Makul sürede yargılanma hakkı savcının yürüttüğü soruşturma evresi ile başlıyor. Soruşturmanın etkin bir şekilde yapılması ile açılan davalar daha hızlı sonuçlandırılıyor. Savcıların dosyayı sonuçlandırma sürelerine baktığımızda 2020 yılında 473 gün olan sonuçlandırma süresi 2021 yılında 413 güne inmiş. Savcıların dosyayı sonuçlandırma sürelerinin uzamasını etkileyen bazı faktörler var. Bunların başında gelen neden iş yükü. Savcıların iş yükünün fazla olması sonucunda soruşturma evresi etkin tamamlanamadığı için dava aşaması da uzuyor. Bir başka neden ise savcı kadrosundaki yetersizlik. Kadro eksikliğinin sonucu olarak iş yükü artan savcıların dosyayı sonuçlandırma süreleri uzuyor.
Türkiye’deki önemli davalardan biri olan İstanbul Sözleşmesi’nin feshi davasında Cumhurbaşkanı’nın verdiği İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesi kararının iptalini isteyen Danıştay Savcısı çok konuşulmuştu. Yine geçtiğimiz günlerde şarkıcı Gülşen’i “halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama” suçundan tutuklama istemiyle hakimliğe sevk eden savcı da çok konuşuldu. Bu olaydan birkaç gün sonra da Profesör Celal Şengör’ü “dini değerleri alenen aşağılama” iddiasıyla ifade vermeye çağırdı. Aynı savcının daha önce gazeteci Sedef Kabaş’ın ‘’Cumhurbaşkanına Hakaret’’ suçundan tutuklanmasını talep ettiği ortaya çıktı.
Kaynaklar:
Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, “Adli İstatistikler 2021”, erişim tarihi: 22.07.2022.
TESEV, “Yargıda Kadın Temsili ve Türkiye”, erişim tarihi: 27.08.2022.
https://www.tesev.org.tr/wp-content/uploads/Bertil.Oder_.yargida.kadin_.temsili.ve_.turkiye.pdf
Sabiha Elif Altaş, “Ceza Davalarının Uzun Sürmesinde Rol Oynayan Etmenler”, erişim tarihi: 27.08.2022.
https://core.ac.uk/download/pdf/51099951.pdf
Cumhuriyet Gazetesi, “Son Dakika: Danıştay Savcısı İstanbul Sözleşmesi’nin feshi kararının iptali talebini yineledi”, erişim tarihi: 27.08.2022.
Duvar, “Pehlivan: Gülşen’in tutuklanmasını isteyen savcı, Sedef Kabaş’ı gözaltına aldıran savcıdır”, erişim tarihi: 27.08.2022.
Ayrıcalıklı Abonelik
ABONELİK PAKETLERİMİZİ İNCELEDİNİZ Mİ?
Size uygun paketi seçin, detaylı anket raporları düzenli olarak e-postanıza gelsin.
İNCELE