Bosna’da Seçim Rüzgarı
Ali Ege Karadağ
1995 yılında savaşı sona erdirmek için hazırlanan, bir kısmı ülkenin anayasası olarak hizmet veren ABD’nin öncülük ettiği Dayton Barış Antlaşmaları, Bosna-Hersek’in üç ana etnik grubunun iç siyasete hakim olmasını ve karar alma süreçlerini kontrol etmesini sağlayan bir sistem yarattı. Barış anlaşması Bosna’da iki ana idari birim oluşturdu: Sırp nüfusun çoğunlukta olduğu Sırp Cumhuriyeti ve Boşnak-Hırvat çoğunlukta olan Bosna-Hersek Federasyonu (BHF). BHF ayrıca on kantona bölünürken, kuzeydoğudaki Brčko bölgesi, yerel yönetimi doğrudan devlet düzeyindeki kurumlara karşı sorumlu olan özerk bir bölge olarak belirlendi.
Sonuç olarak, toplam 136 bakandan oluşan 14 farklı hükümetten oluşan karmaşık bir sistemle yönetilmekte. Ayrıca, Bosna’da 42 üyeli Temsilciler Meclisi ve 15 üyeli bir üst meclis olan Halk Meclisi’ne bölünmüş iki meclisli bir parlamento da var. Bunların yanında, üç ana etnik gruptan herhangi birinin temsilcileri, gruplarının çıkarlarına zarar verdiğini düşünürlerse alt meclisten geçen yasaları engelleme hakkına sahip. Bu sistem genellikle ülkedeki ilerleme eksikliğinden sorumlu tutuluyor.
Devlet düzeyinde, Bosna’nın üç yönlü bir cumhurbaşkanlığı var ve her üye üç etnik gruptan birini (Boşnak-Sırp-Hırvat) temsil etmek üzere dört yıllık bir süre için seçilmekte. Yani, seçimlerde Sırp Cumhuriyeti’nin vatandaşları Bosna Hersek Parlamentosu, Sırp Cumhuriyeti Başkanlığı ve Başkan Yardımcılığı ile Sırp Cumhuriyeti Halk Meclisi için sandık başına gitti. Bosna Hersek Federasyonu’ndaki seçmenler ise Bosna Hersek Parlamentosu, BHF Parlamentosu ve kanton parlamentoları için de oy kullandı. Devletin en üst mevkisi olan Devlet Başkanlığı Konseyi’nin Boşnak ve Hırvat üyeleri, BHF içinden, Sırp üye ise Sırp Cumhuriyeti içinden seçilmiş oldu.
Geçtiğimiz hafta, 2 Ekim Pazar günü yapılan ve Merkez Seçim Komisyonu’nun (CIK) verilerine göre katılımın %50 olduğu genel seçimlerde resmi olmayan sonuçlara göre Devlet Başkanlığı Konseyi’nin Boşnak üyesi Denis Becirovic, Hırvat üyesi Zeljko Komsic ve Sırp üyesi de Zeljka Cvijanovic oldu. Bu seçimi önemli kılan ise Devlet Başkanlığı konseyine seçilen üç üyenin ikisinin bariz Sosyal Demokrat politikalar benimsemesi ve 1996 yılından beri Boşnaklar arasında birinci parti olan Demokratik Halk Hareketi Partisinin adayı İzzetbegoviç’in kaybetmesi . Sosyal Demokrat Parti’nin (SDP) 11 muhalefet partisi tarafından desteklenen üyesi Becirovic, milliyetçi Boşnak Demokratik Hareket Partisi (SDA) partisinin lideri Bakir İzzetbegoviç’e karşı oyların yüzde 55,78’ini aldı.
Bosnalı Sırp ayrılıkçı Rus yanlısı lider Milorad Dodik’in müttefiki Zeljka Cvijanoviç, Başkanlık Sırp üyeliğini sayılan oyların %52,58’ini alarak elde etti. Cvijanoviç’in adayı olduğu Bağımsız Sosyal Demokratlar Birliği 2006’dan bu yana daha yumuşak politikaları bırakıp daha milliyetçi Sırp Cumhuriyeti’nin ayrılması tehdidini içeren bir söylem kullanıyor. Başkanlık Konseyi’nin Hırvat üyesi ise oyların %54’ünü alan Zeljko Komsic oldu.
Kaynaklar:
Euronews, Bosnia election explained: How does it work? Who is running? Who is likely to win?
Balkan Insight, Bosnia Elections: One Loser, no Clear Winners – Uncertain Prospects
Voice of America English News, Reformists Gain in Bosnia Elections, Though Change Unlikely
https://www.voanews.com/a/reformists-gain-in-bosnia-elections-though-change-unlikely-/6773273.html
Ayrıcalıklı Abonelik
ABONELİK PAKETLERİMİZİ İNCELEDİNİZ Mİ?
Size uygun paketi seçin, detaylı anket raporları düzenli olarak e-postanıza gelsin.
İNCELE