Bir Seçim Nostaljisi: Parmak Boyası

Yayınlanan araştırma sonuçları İstanbul Ekonomi Araştırma tarafından, 5-10 Mayıs 2022 tarihlerinde Türkiye çapında 12 ilde 1500 kişi ile yapılan anket çalışmasının sonucudur.

Milletvekili Seçim Kanunu değişikliği 31 Mart’ta kabul edilerek kanunlaşmıştı. Seçim kanuna ilişkin düzenlemeler özellikle muhalefet partilerininin tepkisini çekerken seçim güvenliğine ilişkin belirli aralıklarla tartışılan bir konuyu da yeniden gündeme taşıdı: seçim mürekkebi uygulaması.  

Türkiye Raporu olarak Mayıs ayı anketinde seçimlerde parmak boyasının kullanılması konusunda kamuoyunun görüşlerini ölçtük. Anket sonuçlarına göre toplumun çoğunluğu parmak boyası uygulamasının geri dönmesini destekliyor. Verilere göre seçim güvenliğini sağlamak adına seçim mürekkebinin geri dönmesini isteyenler çoğunluğu oluşturuyor. %62 ile çoğunluk soruya “Evet” cevabını verirken, %33’lük kesim bu uygulamanın geri dönmesine karşı. Katılımcılardan “Bilmiyorum” yanıtını verenlerin oranı ise %5. 

Verilen cevapları seçmen grupları açısından incelediğimizde, bütün gruplarda çoğunluğun seçim mürekkebinin geri gelmesini talep ettiğini görüyoruz. “Evet” yanıtını verenlerin en yüksek olduğu grup CHP. Cumhur İttifakı parti seçmenlerinde ise seçim mürekkebinin geri dönmesini isteyenler %50’nin üzerinde. Bu anlamda iktidar ve muhalefet partileri arasında konuya ilişkin yaklaşık 15 puanlık bir fark mevcut. “Bilmiyorum” yanıtını verenlerin ise en yüksek olduğu grup AK Parti. 

Türkiye’de seçim mürekkebi ilk olarak 28 Mart 2004 seçimlerinde kullanılmıştı. 29 Mart 2009 yerel yönetim seçimlerinden sonra ise bu uygulamadan vazgeçildi. Yüksek Seçim Kurulu TC kimlik numarası ile yapılan adrese dayalı sistem sayesinde bir kişinin ancak bir oy kullanabileceğini savunsa da muhalefet partileri seçim mürekkebi uygulamasına dönülmesi görüşünde. 

Parmak boyası uygulaması Irak, Tunus, Cezayir gibi Arap ülkelerinin yanı sıra Meksika, Peru gibi Latin Amerika ülkelerinde de kullanılıyor.