2018 Türkiye Genel Seçimleri Süreci

Türkiye Raporu olarak sizin için 2023 genel seçimlerine 2 aydan kısa bir sürenin kaldığı bu günlerde 2018 Türkiye genel seçimleri sürecinde neler olduğunu mercek altına aldık.

Aslına bakılırsa, 2018 Türkiye genel seçimleri sürecinin 16 Nisan 2017’de yapılan anayasa değişikliği referandumu ile birlikte başladığını söylemek yanlış olmaz. AK Parti’nin MHP’nin de desteğini alarak meclisten halk oylaması kararı alması ile başlayan süreç, bir açıdan ittifaklar sürecinin başlangıcı da oldu. Söz konusu referandumda, %51,41 ile Evet çıkarken Türkiye Cumhuriyeti, bu sonuçla birlikte Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemi’ne geçiş yaptı. Referandum neticesinde yapılan Anayasa değişiklikleri ile birlikte Başbakanlık makamı ortadan kalkarken TBMM’deki milletvekili sayısı 550’den 600’e çıktı, milletvekili seçilme yaşı 25’ten 18’e düştü, seçimler için süre 4 yıldan 5 yıla çıkarıldı, HSYK’da belli başlı değişiklikler yapıldı ve TBMM’nin bazı yetkileri Cumhurbaşkanlığı’na geçerken normalde yürütmenin başı olan Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı Kararnameleri ile birlikte, TBMM’nin olan yasama yetkisini de elde etmiş oldu. Yapılan referandumdan sonra ise AK Parti ile MHP yola devam etme kararı alıp 20 Şubat 2018’de Cumhur İtitfakı’nı kurarken devam eden süreçte ana muhalefet partisi konumundaki CHP de 5 Mayıs 2018’de İYİ Parti, Saadet Partisi ve Demokrat Parti ile birleşerek Millet İttifakı’nı kurdu.

Bunun yanında, 2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumu ile kabul edilen Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemi, 24 Haziran 2018’de yapılan genel seçimleri ile birlikte uygulanmaya başlandı. Hâliyle 2018 genel seçim süreci yeni ve tartışmalı bir sisteme geçişin sancılarını yaşayan Türkiye için oldukça çetrefilli bir dönemdi. 2018 seçimleri, 24 Haziran tarihinde yapılırken YSK, seçimlere gidileceğini seçimler yapılmadan 66 gün önce, 20 Nisan 2018’de açıkladı. Seçim Kanunu’na göre, seçim takvimi resmi olarak 30 Nisan 2018 Pazartesi başladı. 

Devam eden süreçte, Cumhurbaşkanı adayları da adaylıklarını peş peşe açıklamaya başladılar. Ancak adayların adaylık için gereken şartları sağlamaları gerekiyordu. Bunun için, 100 bin imza ya da tek başına veya birlikte geçerli oyların %5’ini almış siyasi partiler ya da mecliste en az 20 milletvekiline sahip bir siyasi parti grubunun aday olarak göstermesi gerekiyor. Adaylığını açıklayan ilk isim, seçimlerden tam 61 gün önce, 25 Nisan 2018 tarihinde, Kasım 2016’dan beri tutuklu olmasına rağmen, HDP adına Selahattin Demirtaş oldu. Demirtaş’ın adaylığını açıklamasının ardından 1 Mayıs 2018’de Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu ve Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek adaylıklarını ilan ettiler. Devam eden süreçte 2 Mayıs’ta İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, 3 Mayısta Cumhur İttifakı’nın ortak adayı AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, 4 Mayıs’ta CHP’nin adayı Yalova Milletvekili Muharrem İnce Cumhurbaşkanı adaylığını açıklandı. Yani, Cumhur İtitfakı seçimlere ortak adayla katılırken Millet İttifakı ise ortak aday çıkarmadı.

Söz konusu isimler adaylıklarını açıkladıktan sonra, seçim takviminin başlangıcı ile birlikte, imzaya ihtiyacı olan adaylar için imzalar toplanmaya başladı. İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, 4 Mayıs’ta, ilk günden 127,850 imza toplayarak adaylık hakkını kazandı. Akşener toplamda 255,582 imza toplarken aday olmaya hak kazanan ikinci isim ise 6 Mayıs’ta 135,945 imza toplayan Saadet Partisi lideri Temel oldu. Karamollaoğlu toplamda 167,967 ile imza toplayabilirken adaylık hakkını kazanan son isim ise 100 bin imzaya, imza toplama sürecinin son gününde, 9 Mayıs’ta, toplam 118,575 imzaya ulaşan Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek oldu. Cumhurbaşkanı adaylarından Adalet Partisi Genel Başkanı Vecdet Öz sadece 3,030 imzada kalıp aday olamazken Necdet Can, Selami Karagöz ve Bülent Gürkut’un adaylığı ise Yüksek Seçim Kurulu tarafından reddedildi.

Partilerin milletvekili aday listeleri de devam eden süreçte, YSK’nın kararına istinaden, Resmi Gazete’de yayımlandı. Seçime girecek partilerin geçici milletvekili aday listeleri 26 Mayıs 2018’de açıklanırken kesin milletvekili aday listeleri ise 55 gün sonra, 31 Mayıs 2018’de açıklandı. Yayımlanan listeler ile birlikte , AK Parti, CHP, HDP, İYİ Parti, MHP, Saadet Partisi, Vatan Partisi’nin 87, Hür Dava Partisi’nin (HÜDA-PAR) 85 seçim çevresinde seçime katılacağı, 68 tane de bağımsız milletvekili adayı olacağı açıklanmış oldu.

19 Haziran tarihinde oy verme işlemleri yurt dışında biterken Türkiye’de ise 24 Haziran’da yapıldı. Cumhurbaşkanı seçimi geçici sonuçlarının ilanı 25 Haziran’da yapılırken Cumhur İttifakı’nın adayı Recep Tayyip Erdoğan %52,59 oy ile Cumhurbaşkanı seçilirken CHP’nin adayı Muharrem İnce ise %30,64, HDP’nin adayı Selahattin Demirtaş ise %8,40 oyda kaldı. İYİ Parti lideri Meral Akşener %7,29 alırken Temel Karamollaoğlu ve Doğu Perinçek %1’in altında kaldı.

Genel seçimlerin sonuçlarına göre ise AK Parti %42,56 ile TBMM’de 295 sandalye alıp birinci parti olurken ikinci sırada ise %22,6 oy oranı ve 146 sandalye ile CHP yer aldı. İttifaklara bakarsak Cumhur İttifakı, %53,7 oy oranı ve  344 sandalye ile iktidar olurken Millet İttifakı ise %33,9 oy oranı ve 189 sandalye ile muhalefete yerleşti.