Ilgın Özkul
12 Temmuz ve 5 Eylül tarihleri arasında sürdürülen, yaklaşık 2 ay süren 2022 Birleşik Krallık Muhafazakar Parti Liderlik seçimi sonucunda Boris Johnson yerine seçilen Elizabeth Truss ülkenin 3. kadın başbakanı oldu. Daha önce David Cameron, Theresa May ve Boris Johnson hükümetlerinde de görev üstlenmiş olan Truss, en son 2021-2022 yılları arasında Dışişleri Bakanı olarak ülkeye hizmet etmişti.
2021-2022 arasında Hazine Şansölyesi görevi yapmış Rishi Sunak ve Liz Truss arasında geçen iki aylık bir rekabetten Truss galip çıktı. Başbakanın neden genel seçim yoluyla değil de Muhafazakar Parti içerisinde seçildiğine dair birtakım soru işaretleri bulunmakta. Bunun sebebi, muhafazakarların Avam Kamarası’nda, yani demokratik yollarla işbaşına gelmiş 650 milletvekilinden oluşan İngiltere’nin alt meclisinde, çoğunluğu sağlaması. Muhafazakar Parti içerisinde yeni liderin belirlenmesi ve Boris Johnson’ın Birleşik Krallık kraliçesi 2. Elizabeth’e resmi olarak istifasını sunmasıyla Liz Truss otomatik olarak yeni başbakan seçildi.
Bunun yanında, Liz Truss’ın galibiyeti bazıları için beklenmedik bir sonuç oldu. Rishi Sunak özellikle Kovid-19 döneminde uyguladığı ve toplu işsizliği çalışanlara ve işletmelere sağladığı destek ile engellemiş İş Tutma Planı ile popülarite kazanmıştı. Fakat Sunak’ın hakkında son zamanlarda yayılan serveti ile ilgili iddaalar sonucunda halka hitap edebilirliği oldukça düştü. Bu esnada gençliğinde solcu, son dönemlerde ise Brexit karşıtlığıyla tanınan Truss imajını Avrupa Birliği karşıtlığı, vergi kesintileri politikaları ve Ukrayna’ya destek yönüne çekerek kendi partisi içerisinde popülaritesini artırdı.
Rishi Sunak’ın 60,339 oyuna karşın 81,326 oy alan Liz Truss yine de aynı görevi önceden yapmış Muhafazakar Parti liderlerine kıyasla oyların daha az bir payını elde edebildi. Bu bağlamda Muhafazakar Parti üyelik oy pusulasından galibiyetle çıkan Iain Duncan Smith, David Cameron ve Boris Johnson’ın sırasıyla 2001’de %61, 2005’de %68 ve 2019’daki %66 oy sayısı Liz Truss’a kıyasla popülaritelerini belirtmekte.
Buna ek olarak Liz Truss’ın popülaritesi oylama ardından ani bir düşüşe de uğradı. Bu anlamda seçim süreci ve şimdi arasında geniş bir fark var. Liz Truss özellikle kamuoyunda fazla rağbet görmüyor. Bir YouGov anketine göre Britanyalıların yalnızca %12’si Truss’ın başarılı bir lider olacağına inanıyor. Opinium’un yaptığı görüşmelere göre ise Truss’ın yetkin olduğunu ifade eden Muhafazakar Parti seçmeninin sayısı Ağustos başı ve sonu arasında %55’den %35’e düştü. Benzer şekilde Truss hakkında yapılan beyanlarda prensipli, sempatik ve güvenilir olduğunu düşünenlerin sayısı da kayda değer bir düşüşe uğradı.
Dolayısıyla Liz Truss’ın ülkeyi düzeltip düzeltemeyeceğine dair şüpheler mevcut. Eleştirmenler Truss’ın sağcı politikalarının pandemiden kaynaklanan ekonomik çalkantı ve Brexit konusunda Birleşik Krallık’a destek sağlayamayacağını ifade etmekte. Belirsiz ve değişken bir Birleşik Krallık’ın başına beğenilmeyen bir başbakanının gelmesi anlaşılacağı üzere ülke için tartışmalı bir görünüm oluşturuyor.
Kaynakça:
Ben Quinn, “Who is Liz Truss and why did the UK not hold a general election?”, 2022
Abhinav Singh, “Five reasons why Rishi Sunak lost the UK Prime Minister election,” 2022
Ian Jones, “Liz Truss wins smaller share of membership vote than predecessors,” 2022
CBC, “Who is Liz Truss? Britain’s next PM is popular with her party – but what about voters?”, 2022
https://www.cbc.ca/news/world/liz-truss-britain-next-prime-minister-bio-1.6573040
BBC, “How Liz Truss won the Conservative leadership race,” 2022
https://www.bbc.com/news/uk-politics-60037657
Toby Helm, “The more Tory voters see of Liz Truss, the less they like her, polls show,” 2022
Grant Smith, “Liz Truss Slumps in Popularity Polls With Voting Closed,” 2022
https://www.japantimes.co.jp/news/2022/09/04/world/politics-diplomacy-world/truss-popularity-waning/